Covid-19 virüsünün Türkiye’de göründüğü günden itibaren hükümet ekonomiyi canlı tutmak ve virüsün olumsuz etkilerini en aza indirmek için her alanda çeşitli tedbirler almaktadır.
Bugüne kadar Cumhurbaşkanlığı Makamı, Bakanlıklar (Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı), ve diğer kurum ve kuruluşların attıkları adımlar ve yaptıkları düzenlemeler bilginize sunulmaktadır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Merkez Bankası başta olmak üzere mali sektörle ilgili kurum ve kuruluşların yaptığı düzenlemeler ayrı bir başlık altında yer almaktadır.
Bu kapsamda yatırımcılarımızı ilgilendiren tüm mevzuat değişiklikleri sizlerle paylaşılacak ve düzenli olarak güncellenecektir.
Cumhurbaşkanlığı Makamı Tarafından Açıklanan Adımlar
Salgınla Mücadele için Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi 18 Mart 2020
Cumhurbaşkanlığı tarafından açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketinde ekonomiyle ilgili alınacak ve 100 milyar liralık paketi içeren aşağıdaki tedbirler yer aldı.
SGK, KDV, Muhtasar Ödemeleri
Perakende, AVM, demir-çelik, otomotiv, lojistik-ulaşım, sinema-tiyatro, konaklama, yiyecek-içecek, tekstil-konfeksiyon ve etkinlik-organizasyon sektörleri için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemeleri 6 ay ertelendi.
Turizm Konaklama Vergisi
Konaklama Vergisi Kasım ayına kadar uygulanmayacaktır.
İrtifak Hakkı Bedelleri ve Hasılat Payı Ödemeleri
Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemeleri Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için 6 ay süreyle ertelendi.
Havayolu Taşımacılığı
İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranı yüzde 18’den yüzde 1’e indirildi.
Kredi Ödemeleri
Salgın ile ilgili tedbirlerden etkilendiği için nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemeleri asgari 3 ay ötelendi ve gerektiğinde bu firmalara ilave finansman desteği sağlanacaktır.
Esnaf ve Sanatkârların Halkbank Borçları
Bu dönemde işlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf ve sanatkârların Halkbank’a olan kredi borçlarının, Nisan, Mayıs ve Haziran anapara ve faiz ödemeleri 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecektir.
İhracatçıya Stok Finansmanı Desteği
İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçıya stok finansmanı desteği verilecektir.
Kredi Garanti Fonu Desteği
Kredi Garanti Fonu limiti 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartılacak, kredilerde öncelik gelişmelerden olumsuz etkilendiği için likidite ihtiyacı oluşan ve teminat açığı bulunan firmalar ile KOBİ’lere verilecektir.
Sosyal Amaçlı Kredi Desteği
Vatandaşlar için uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketleri devreye alınması teşvik edilecektir.
Konut Satışları
500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirilebilir miktarı yüzde 80’den yüzde 90’a çıkartılacak, asgari peşinat yüzde 10’a düşürülecektir.
Temerrüde Düşen Firmalara Mücbir Sicil Uygulaması
Virüsün yayılmasına karşı alınan tedbirlerin etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların kredi siciline “mücbir sebep” notu düşülecektir.
Asgari Ücret Desteği
Asgari ücret desteği devam ettirilecektir.
Esnek ve Uzaktan Çalışma Modelleri
Mevzuattaki esnek ve uzaktan çalışma modelleri daha etkin hale getirilecektir.
Kısa Çalışma Ödeneği
Kısa Çalışma Ödeneği devreye alınacak, bundan faydalanmak için gereken süreçler kolaylaştırılacak ve hızlandırılacak. Böylece faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verilirken, işverenlerin de maliyeti azaltılmış olacaktır.
Telafi Çalışma Süresi
İstihdamdaki sürekliliği temin etmek amacıyla 2 aylık telafi çalışma süresi 4 aya çıkacaktır.
Emekli Maaşları ve İkramiyeleri
En düşük emekli maaşı 1.500 liraya yükseltilecek. Emeklilerin bayram ikramiyesi Nisan ayı başında ödenecek. Yine emeklilerin maaş promosyon ödemeleri de şubelere gitmelerine gerek kalmaksızın, doğrudan hesaplarına yatırılacaktır.
İhtiyaç Sahibi Aileler İçin Nakdi Yardımlar
Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın belirlediği kriterlere göre ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayrılacaktır.
Sosyal Hizmet ve Evde Sağlık Hizmetleri Desteği
Tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılar için, sosyal hizmet ve evde sağlık hizmetlerinden oluşan periyodik takip programı devreye alınacaktır.
İcra-İflas Takiplerinin Durdurulması
22 Mart 2020
22 Mart 2020 tarihli ve 31076 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2279 Karar Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca, 30.04.2020 tarihine kadar, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere, yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin durdurulmasına ve bu çerçevede taraf ve takip işlemlerinin yapılmamasına, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınmamasına ve ihtiyati haciz kararlarının icra ve infaz edilememesine karar verildi.
Kredi Borçları Ertelenmesi
25 Mart 2020
25 Mart 2020 tarihli ve 31079 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2283 Karar Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca, Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi çerçevesinde yer alan, salgın nedeniyle zarar gören esnaf ve sanatkârların, Türkiye Halk Bankası A.Ş. tarafından düşük faizli kredi kullandırılmasına ilişkin kararlar kapsamındaki kredi borçlarının ertelenmesine karar verildi.
Bazı Kanunlarda Yapılan Değişiklikler ile Getirilen İlave Düzenlemeler 26 Mart 2020
26 Mart 2020 tarih ve 31080 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca çeşitli ilave düzenlemeler getirildi. Söz konusu Kanun kapsamında yer alan en önemli hususlar şu şekildedir;
· Konaklama Vergisi 2021 yılına ertelendi.
· Yabancı para cinsinden kurulan emeklilik yatırım fonlarından elde edilen gelir tutarının tespitinde kur farklarının dikkate alınmamasına ilişkin düzenleme yapıldı.
· Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığına, Maden Kanunu kapsamındaki mükellefler bakımından mücbir sebep ilan yetkisi verildi.
· Turizm arazileri için tahsil edilen kira ve hasılat payları 6 ay ertelendi.
Milli Dayanışma Kampanyası
30 Mart 2020
Cumhurbaşkanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Biz Bize Yeteriz Türkiyem” sloganıyla bir Milli Dayanışma Kampanyası başlatıldığı belirtildi. Kampanya kapsamında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından bir yardım hesabı açıldığı ve kampanya ile başta yevmiye ile geçimini sürdüren kesimler olmak üzere, alınan tedbirlerden dolayı mağdur olan dar gelirli vatandaşlara ilave destek sağlanmasının amaçlandığı açıklandı.
Her ilde ve ilçede bulunan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları aracılığıyla ihtiyaç sahibi vatandaşların belirlenip, yardımların kendilerine sunulacağı aktarıldı.
Kampanyaya Cumhurbaşkanı ve Bakanlar tarafından maaş bağışı desteği yapıldığı belirtilerek, kamuoyuna da kampanyaya katılım çağrısında bulunuldu.
Kamu İhale Sözleşmlerine Getirilen Düzenlemeler 02 Nisan 2020
02 Nisan 2020 tarihli ve 31087 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2020/5 Sayılı Cumhurbaşkanı Genelgesi uyarınca, kamu ihalelerinde süre uzatımı veya sözleşme feshi yapılabilecektir.
Bu kapsamda 4/1/2020 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (istisnaları dahil) ile bu Kanundan istisna edilen düzenlemeler kapsamında gerçekleştirilen ihaleler sonucunda imzalanan sözleşmelerde, Korona virüs salgını nedeniyle sözleşme konusu işin yerine getirilmesinin geçici veya sürekli olarak, kısmen veya tamamen imkansız hale geldiğine ilişkin başvurular, yükleniciler tarafından bu durumun belgelendirilmesi suretiyle sözleşmenin tarafı olan idareye yapılacaktır.
İdarelerce bu başvurular, 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 10 uncu maddesi ve diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde incelenecek ve karar alınmadan önce idarelerce Hazine ve Maliye Bakanlığının değerlendirmesi alınacaktır.
İdarelerce yapılan değerlendirme sonucunda; ortaya çıkan durumun yükleniciden kaynaklanan bir kusurdan ileri gelmemiş olması, yüklenicinin sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine engel nitelikte olması ve yüklenicinin sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmesine engel nitelikte olması ve yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi şartlarının birlikte şartlarının birlikte gerçekleştiğinin tespit edilmesi üzerine süre uzatımı verilmesine veya sözleşmenin feshine karar verilebilecektir.
Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
16 Nisan 2020
16 Nisan 2020 tarih ve 31102 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile salgının özellikle işçi-işveren ilişkilerine yönelik olumsuz etkilerini aza indirmek amacıyla ilave tedbirler getirilmiştir.
Söz konusu düzenlemede özetle aşağıdaki hususlar yer almıştır. 1- Covid-19 salgını kaynaklı zorlayıcı neden gerekçesiyle;
(213 sayılı VUK hükümlerine göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca Koronavirüs (COVID-19) salgınının bazı vergi mükellefleri için zorunlu neden hali kabul edilmesi ve zorunlu neden hükümlerinden yararlandırılmalarına ilişkin düzenlemeler paralelinde bazı düzenlemeler yapılmıştır. (Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 518))
a)- Kamu idarelerinin bazı alacakları üç ay ertelenmektedir.
Bu süre gerektiğinden yetkili organlar tarafından üç aya kadar uzatılabilecektir.
(Bu bağlamda kamu idarelerinin satış bedelleri; ecrimisil; kira, içme suyu bedelleri, toplu taşıma hizmeti yapan gerçek ve tüzel kişilerin ruhsat, hat kiralarından kaynaklanan alacakları ile belediyeler ve bağlı kuruluşların gelir vergisi/SGK prim ödemeleri ertelenmektedir.)
b)- Bazı kamu alacaklarının tahsilinden vazgeçilmektedir. (Faaliyetleri durdurulan/ faaliyette bulunamayan işletmelerden bu döneme ilişkin ilan ve reklam vergisi alınmayacaktır.)
c)- Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (TEDAŞ) özelleştirme sırasında devir aldığı elektrik tüketiminden kaynaklanmış alacakları yapılandırılmaktadır.
2- Covid-19 salgını kaynaklı zorlayıcı neden gerekçesiyle bazı toplantılara erteleme getirilmiş, bazı işlerin uzaktan çalışma suretiyle yapılması olanağı sağlanmıştır.
(-Dernek/Kooperatif/TOBB/ Islah Amaçlı Hayvan Yetiştirme Birlikleri/Tarımsal Üretici Birlikleri genel kurulları, boşalan muhtarlıklar ve ihtiyar heyeti seçimleri, kamu görevlileri sendikalarındaki üye tespit işlem tarihleri, bazı lisan ve belgelerin geçerlilik süreleri uzatılmaktadır.
-Toplu iş sözleşme görüşmeleri ile grev ve lokavta ilişkin süreçler üç ay süreyle durdurulmuştur.
-Hazinenin özel mülkiyetindeki ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taşınmazların satış, kiraya verilmesi vb. ihaleleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı teknik alt yapısı üzerinden elektronik ortamda yapılabilecektir.)
3- Türkiye’de seyahat acentalığı faaliyeti göstermek için Kültür ve Turizm Bakanlığından alınan işletme belgesi ve belgenin devri konusu yeniden düzenlenmiştir.
4- Üniversitelerin tıp/diş hekimliği fakültelerinin güç durumda kalan döner sermaye işletmelerine Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden kaynak aktarılması olanağı getirilmiştir.
5- Covid-19 salgını kaynaklı zorlayıcı neden gerekçesiyle; bakıma ihtiyacı olan engelliler ve 65 yaşını doldurmuş olanlara bazı kolaylıklar getirilmiştir. Bu kişilerin bakım hizmetleri için tespit edilmiş gelir ölçütleri, üç ay süre ile aranmayacaktır.
6- Kısa çalışma başvuruları, uygunluk tespitinin tamamlanması beklenmeksizin gerçekleştirilecektir.
Ücretsiz izne ayrılan/işsiz kalan işçilere İşsizlik Sigorta Fonundan günlük 39,24 TL nakdi ücret desteği verilecektir.
7– İş ve hizmet sözleşmeleri (ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller dışında) üç ay süre ile işveren tarafından feshedilemeyecektir.
8– Kaçakçılık ve Mücadele Kanunu kapsamında el konulmuş olan salgın hastalıklarla ilgili tıbbi cihaz/malzemeler vb. (kolonya dahil) araç ve gereçler talep üzerine dava sonucunu beklemeksizin ilgili kamu idaresine tahsis edilebilecektir.
9– Kamu idarelerine ait olanlar dışındaki sermaye şirketleri, 2019 yılı net dönem karlarının sadece yüzde yirmi beşinin dağıtıma karar verebilecektir.
10- 6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda ek/değişikler yapılmıştır.
(Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeciler için fahiş fiyat artışı yapılması, stokçuluk yapılması yasağı ve idari para cezaları getirilmiş; bu cezaları uygulamak ve gereken önlemleri almak üzere Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürünün Başkanlığında, diğer bakanlık temsilcileri, TOBB, TESK ile üretici/tüketici ve perakendecilerinin temsilcilerinin de katılımı ile on üç üyeden oluşan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur.)
11– Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş. şirketleri ve fonların denetim raporları haziran yerine eylül ayı sonuna kadar Cumhurbaşkanına sunulacaktır.
Türkiye Varlık Fonunun, Şirketin, alt fonlar ve bağlı şirketlerin bazı işlemlerine ilişkin istisna ve muaflıklarda ek yapılmıştır.
Yargılamadaki Hak Kayıplarının Önlenmesi Amacıyla Getirilen Durma Süresi 15 Hazirana Uzatıldı
30 Nisan 2020
31114 sayılı ve 30 Nisan 2020 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2480 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, Korona virüs salgını nedeniyle yargılamada yaşanabilecek hak kayıplarının önlenmesi amacıyla 30 Nisan 2020 tarihine kadar durdurulmuş olan yargılama işlerine ilişkin süreler 1 Mayıs 2020 tarihinden 15 Haziran 2020 (bu tarihler dahil) tarihine kadar uzatılmıştır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen zorunlu idari başvuru yoluna ilişkin süreler ise bu uzatmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Salgın tehlikesinin daha önceki bir tarihte bitmesi halinde, bu süre yeniden değerlendirilebilecektir.
Bakanlıklar Tarafından Açıklanan Adımlar
Aile Çalişma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Nakdi Destek Kararı
25 Mart 2020
Yaşanan virüs krizinin yaratacağı ekonomik sıkıntılarla mücadele kapsamında Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı aralarında nakit yardımının da olduğu bir dizi karar aldı. Buna göre:
· 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu ile 2022 sayılı Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’a göre kriterleri karşılayarak halihazırda düzenli sosyal yardım almakta olan T.C. vatandaşı ihtiyaç sahibi 2 milyon haneye başvuruya gerek olmaksızın 1.000 TL nakdi destek verilecektir.
· Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olup, son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olanlar yararlanabiliyordu. Yeni korona virüsü tedbirleri kapsamında yapılan düzenlemeyle uygulama şartları kolaylaştırıldı. Bu kapsamda kısa çalışma uygulamamızdan yararlanmak isteyenler için; 600 gün şartını 450 güne, 120 gün şartını da 60 güne düşürüldü. İşverenlerimiz için mevcut istihdamı koruma şartı da getirildi.
· En düşük emekli aylığı 1.500 TL’ye yükseltildi. Emekli bayram ikramiyesi Nisan ayında ödenecektir.
· Asgari ücret görüşmelerinde, asgari ücret desteğimizi 75 lira olarak açıklamıştık. Bu kapsamda 7 milyar liraya yakın asgari ücret desteği verilecektir.
· Telafi çalışması süresi 2 aydan 4 aya uzatıldı. Bu zaman zarfında işçimiz dış etkenler sebebiyle çalışmasını devam ettirememiş ise daha sonraki 4 ay boyunca bunu telafi edebilecek. Böylelikle ne ücret kaybı yaşanacak ne de işgücü kaybı olacak. Ayrıca yeni yapılan düzenleme ile Cumhurbaşkanı telafi çalışması süresini iki katına çıkarabilecektir.
· Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına (SYDV) her ay düzenli olarak aktarılan kaynak tutarını 135 milyon liradan 180 milyon liraya çıkarıldı.
İçişleri Bakanlığı’nın Alışveriş Saatlerine ve Toplu Taşımacılığa İlişkin Düzenlemesi
24 Mart 2020
24 Mart 2020 tarihinde yayınlanan Genelgeyle marketlerin çalışma saati ve marketlerde alışveriş yapan müşteri sayısı düzenlendi. Buna göre:
· İl/ilçelerde tüm marketler 09:00-21:00 saatleri arasında hizmet verecek. Market içindeki en fazla müşteri sayısı müşteriye doğrudan hizmet sunulan toplam alanın (depolar, idari bürolar vb. hariç) onda biri kadar olacaktır. Örneğin marketin müşterilerin hizmetine sunulan alanı 100 metrekare ise aynı anda içeride en fazla 10 müşteri olması gerekecektir.
· Tüm marketler, hizmet alanı büyüklüğüne göre içeride bulunabilecek maksimum müşteri sayısını market girişlerine asarak ilan edecektir. İçeride belirlenen sayıda müşteri bulunması için gerekli tedbirleri alacaktır. Market içinde belirlenen sayıda müşteri var ise içerden müşteri çıkmadan başka müşteri içeriye alınmayacaktır. Marketler aynı zamanda içeriye girmek için bekleyen müşterilerin en az bir metre mesafe ile beklemeleri gerektiğini sürekli hatırlatacaklar, market girişinde görülecek şekilde bu hususu belirten afiş asılacaktır.
· İl/ilçelerdeki tüm şehir içi ve şehirlerarası çalışan toplu taşıma araçları (şehirlerarası yolcu otobüsleri dahil); araç ruhsatında belirtilen yolcu taşıma kapasitesinin %50’si oranında yolcu kabul edecek; araç içindeki yolcuların oturma şekli yolcuların birbirleriyle temasını engelleyecek şekilde gerçekleştirilecektir.
İçişleri Bakanlığı’nın Seyahatlere İlişkin Düzenlemesi
28 Mart 2020
28 Mart tarihinde yayınlanan Genelgeyle 81 İl Valiliğine uçak ve otobüs seferleri düzenlendi.
Bu genelgeye göre:
Havayolu ile düzenlenecek uçuşlarda da yolcular, yarın saat 06:00’dan itibaren Seyahat İzin Belgesi olmadan seyahat edemeyecektir.
Tüm vatandaşların bulundukları şehirde kalmaları esas olacak, ancak tedavi ihtiyaçları nedeniyle doktor kararıyla sevk edilen, birinci derece yakınları vefat eden veya ağır hastalığı olanlar, özellikle son on beş gün içerisinde gelmiş olduğu yerde, kalacak yeri bulunmayan vatandaşlar Seyahat İzin Kurullarından seyahat izin belgesi alarak hava yolu ile seyahat edebilecektir.
Hava yolu ulaşımı ile sınırlı olmak üzere temel insani ihtiyaçların üretim ve tedarik süreçleri içerisinde yer aldığını ilgili meslek odalarından belgelendirenler, seyahat izin kurullarınca uygun görülmesi halinde şehirlerarası seyahat edebilecektir.
Hizmetine ihtiyaç duyulan üst düzey kamu görevlileri ile kamu hizmeti yürütenlerin görevleri çerçevesinde seyahat etmelerinde kısıtlama olmayacaktır.
Uçak seferlerine devam edilen havaalanlarında, havaalanı mülki idare amirlerinin başkanlığında, Türk Hava Yolları, Emniyet Müdürlüğü ve havaalanı işletmesinin temsilcilerinden oluşan Seyahat İzin Kurulları oluşturulacaktır.
Oluşturulan kurullar 28.03.2020 tarihi saat 20:00’den itibaren belirtilen şartları uyan vatandaşlara Seyahat İzin Belgesi düzenlenmesine başlayacaktır.
Düzenlenen seyahat izin belgelerinin, Türk Hava Yolları ile elektronik ortamda paylaşılması için Bakanlığımızın Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından ivedi olarak gerekli sistem kurulacaktır.
199 Çağrı Merkezi ve Bakanlığımızın E-Başvuru sistemi faaliyete geçene kadar gelecek olan seyahat izin belgesi taleplerinin Başvuru Masalarından karşılanması için valiler ve kaymakamlar tarafından gerekli tedbirler seyahat izin kurullarının sayısını, personelinin arttırılması vb. gecikmeksizin alınacaktır.
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce, 199 çağrı numarası üzerinden, taleplerin hızlı bir şekilde alınması ve karşılanması için yeteri kadar çağrı alıcının görevlendirilmesi sağlanacaktır.
Genelgede, tüm Dünya’yı etkisi altına alan Korona virüsü salgınının en temel özelliği, fiziksel temas, hava yolu vb. yollarla çok hızlı bulaşması ve enfekte insan sayısının çok hızlı artması olduğu vurgulandı.
Bu salgının yayılmasının engellenmesinde en etkili yolun, sosyal hareketliliğin ve insanlar arası temasın azaltılarak, sosyal izolasyonu mutlak şekilde sağlanması olduğuna dikkat çekilen genelgede, aksi hallerde virüsün yayılımı hızlanarak vaka sayısı ve tedavi gereksinimini artırdığı bu da toplum sağlığı ve kamu düzenini ciddi şekilde bozulmasına sebep olduğu belirtildi.
Genelgede; Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun tavsiyeleri doğrultusunda alınan kararların etkinliğinin arttırılarak virüsün yayılmasını engellemek, toplum sağlığı ve kamu düzeni korumak için şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapılan otobüs seferlerinin Valilik iznine bağlanması yönünde karar alındığı ve Valiliklere gerekli talimat verildiği belirtildi.
Gelinen noktada, uçak seferleri ile ilgili olarak Sağlık Bakanlığı ve Bilim Kurulunun tavsiyeleri, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile yapılan görüşmeler ve Sn. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatlarıyla aşağıdaki ek tedbirlerin alınmasına karar verildiğine dikkat çekilerek, alınan kararlar şu şekilde sıralandı:
Havayolu ile düzenlenecek uçuşlarda da yolcular, 29.03.2020 tarihinde saat 06:00’dan itibaren Seyahat İzin Belgesi olmadan seyahat edemeyecek. Bu nedenle Türk Hava Yolları başta olmak üzere tüm hava yolu firmaları seyahat izin belgesi olmayan vatandaşlara bilet satışı yapmayacak ve uçak ile seyahat etmelerine kesinlikle izin vermeyecektir.
Tüm vatandaşların bulundukları şehirde kalmaları esas olacaktır. Ancak 28.03.2020 tarih ve 6009 sayılı Genelgede belirtilen;
· Tedavi ihtiyaçları nedeniyle doktor kararıyla sevk edilen,
· Birinci derece yakınları vefat eden veya ağır hastalığı olanlar,
· Özellikle son on beş gün içerisinde gelmiş olduğu yerde, kalacak yeri bulunmayan vatandaşlar, Seyahat İzin Kurullarından seyahat izin belgesi alarak hava yolu ile seyahat edebilecektir.
Ayrıca hava yolu ulaşımı ile sınırlı olmak üzere temel insani ihtiyaçların üretim ve tedarik süreçleri içerisinde yer aldığını ilgili meslek odalarından belgelendirenler, seyahat izin kurullarına başvurmaları ve bu talebin ilgili kurulca uygun görülmesi halinde şehirlerarası seyahat edebilecektir. Hizmetinin/görevinin devamına ihtiyaç duyulan üst düzey kamu görevlileri ile kamu hizmeti yürütenlerin görevleri çerçevesinde seyahat etmelerinde kısıtlama olmayacaktır.
Uçak seferlerine devam edilen havaalanlarında, havaalanı mülki idare amirlerinin başkanlığında, Türk Hava Yolları, Emniyet Müdürlüğü ve havaalanı işletmesinin temsilcilerinden oluşan Seyahat İzin Kurulları oluşturulacaktır. Oluşturulan kurullar 28.03.2020 tarihi saat 20:00’den itibaren belirtilen şartları uyan vatandaşlarımıza Seyahat İzin Belgesi düzenlenmesine başlayacaktır.
Seyahat İzin Kurullarına başkanlık etmek üzere görevlendirilecek valilik/Kaymakamlık temsilcisinin muhakkak, Bakanlığın E-İçişleri sisteminde elektronik imza atmaya yetkisi olan token cihazı sahibi, tercihen il/ilçe birim müdürleri arasından 112 müdürleri hariç görevlendirilmesi sağlanacaktır.
Seyahat İzin Belgesi Talepleri
Otobüs ve hava yolu seyahatleri için düzenlenecektir.
Seyahat izin belgesi talepleri, Seyahat İzin Kurullarınca gecikmeksizin değerlendirilerek yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde karara bağlanacaktır.
Karara bağlanan seyahat izin belgesi talepleri; bireysel başvurularda elden verilecek, telefon ve elektronik başvuruların sonuçları vatandaşlara mail, mesaj veya telefonla bildirilecektir.
Seyahat İzin Kurullarınca, hava yolu ile seyahatine izin verilen vatandaşların listesi uçuşun gerçekleştirildiği il valiliğine gönderilecektir.
Düzenlenen seyahat izin belgelerinin, Türk Hava Yolları ile elektronik ortamda paylaşılması için Bakanlığımızın Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından ivedi olarak gerekli sistem kurulacak. 199 Çağrı Merkezi ve Bakanlığın E-Başvuru sistemi faaliyete geçene kadar gelecek olan seyahat izin belgesi taleplerinin Başvuru Masalarından karşılanması için Vali ve kaymakamlar tarafından gerekli tedbirler seyahat izin kurullarının sayısını, personelinin arttırılması vb. gecikmeksizin alınacaktır.
Kapsam Dahilindeki Vatandaşların İzin Talepleri
Otogar ve havaalanlarında bu amaçla oluşturulan Başvuru Masaları,
Bakanlığımız tarafından bu işlemler için tahsis edilecek olan Alo 199 Çağrı Merkezi,
Bakanlığımızın E-Başvuru sistemi üzerinden alınacaktır.
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce, 199 çağrı numarası üzerinden, taleplerin hızlı bir şekilde alınması ve karşılanması için yeteri kadar çağrı alıcının görevlendirilmesi sağlanacaktır.
İçişleri Bakanlığı'nın Şehirlere Araç Giriş/Çıkışlara İlişkin Düzenlemesi 04 Nisan 2020
4 Nisan 2020 tarihinde yayınlanan İçişleri Bakanlığı Genelgesinde yeni tip korona virüs salgını ile mücadele kapsamında büyükşehir statüsündeki 30 il ile Zonguldak başta olmak üzere 81 il valiliğine şehirlere giriş/çıkışlar ile 01.01.2000 tarihinden sonra doğan vatandaşların sokağa çıkmalarının sınırlandırıldığı bildirildi.
Valiliklere gönderilen genelgede, aşağıdaki durumların varlığını belgeleyenlerin seyahat belgesi alabileceği belirtilerek, söz konusu istisnalar şu şekilde açıklandı:
“Giriş/Çıkışlarına Kısıtlama/Yasaklama Getirilen İllere;
Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan ve/veya daha önceden alınmış doktor randevusu/kontrolü olan,
Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak için seyahat edecek olan,
Ölüm nedeni Korona virüsü olanlar hariç olmak üzere cenaze nakil işlemine refakat edecek olan en fazla 4 kişiye,
Bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen 5 gün içinde geldiğini yolculuk bileti, geldiği araç plakası, seyahatini gösteren başkaca belge, bilgi ile ibraz edenler,
Askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyen,
Özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olan,
Ceza infaz kurumlarından salıverilen,
Yurtdışından geldikten sonra yerleştirildikleri Kredi ve Yurtlar Kurumuna ait yurtlarda 14 günlük karantina ve gözetim süresi dolan,
Kişilerin, yukarıda belirtilen durumların varlığı halinde Valilik/Kaymakamlıklar bünyesinde oluşturulan Seyahat İzin Kurullarınca seyahat izin belgesi verilebilecektir.
Seyahat İzin Belgesi Taleplerinin Alınması İçin;
Bakanlığa ait Alo 199,
Bakanlığın E- Başvuru sistemi,
Valilik ve kaymakamlıklardaki seyahat izin kurullarına doğrudan başvuru usulleri geçerli olacak.
Seyahat izin belgeleri çıkış illerinden tek gidiş veya gidiş/geliş şeklinde düzenlenecek.
Seyahat izin belgeleri tek gidiş için düzenlenecek ise 36 saate kadar, gidiş geliş amacıyla düzenlenecek ise 72 saate kadar geçerli olacak.
Terhis olan askerlerin gideceği yerlere ulaşmaları için Valilikler tarafından, ilgili askeri birliklerle koordinasyon içinde gerekli tedbirler alınacak.
Seyahat izin belgeleri, özel araçlar için yolcu taşıma kapasitesi ile sınırlı, D2 yolcu taşıma belgesine sahip maksimum 20 yolcu kapasiteli ticari araçlar için ise yolcu sayısı kapasitesinin yarısını geçmemek şartı ile kullanılabilecek.
Genelgenin A/1/c maddesi kapsamında giriş çıkışı kısıtlanan illere 5 gün önce gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp kendi ikametlerine dönmek isteyen kişiler seyahat izin belgesi taleplerini 05.04.2020 Pazar sabah 08.00’den 09.04.2020 Perşembe sabah 08:00’ekadar yapılabilecek.
22.03.2020 tarih ve 5762 sayılı Genelge kapsamında evden çıkmaları sınırlandırılan 65 yaş ve üzeri ile kronik rahatsızlığı bulunan vatandaşların seyahat edebilmeleri için düzenlenen seyahat izin belgeleri; ilgi Genelge kapsamında kısıtlı şehirlerden giriş/çıkışları için de geçerli olacak.
Valilikler ve Kaymakamlıklarca yukarıda belirtilen tedbirlerin kesintisiz uygulanabilmesi için hafta sonu dahil olmak üzere başta çalışma koşulları, yeri, personel görevlendirilmesi olmak üzere gerekli planlama yapılacak ve uygulamada herhangi bir aksaklığa meydan verilmeyecek.
İlgi Genelge kapsamında alınan tedbirlerin il ve ilçelerde uygulanmasının takibi, ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilmesi ve uygulama birliğinin tesisi amacıyla Bakanlığımızın Merkezinde kesintisiz şekilde görev yapacak olan Güvenlik ve Acil Durum Merkezi (GAMER) bünyesinde Seyahat İzin Kurulları Takip ve Koordinasyon Birimi oluşturuldu.”
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Tarafından Açıklanan Önlemler
26 Mart 2020
Bakanlık, KOSGEB ve Teknoparkların krizden hasar almadan çıkması için aldığı kararları açıkladı. Bakanlık ayrıca fabrikalar için de, “Covid-19 Uyarı Listesi” yayınladı. Açıklanan önlemler aşağıda özet olarak yer almaktadır:
KOSGEB
· KOSGEB kurulları normalden daha hızlı bir şekilde karar alacak, desteklenecek projeler kısa zamanda belirlenecek. Ödemeler ivedilikle yapılacaktır.
· KOSGEB’in TEKNOYATIRIM Destek Programı kapsamında ürün listesine yeni ürünler ilave edildi. Dezenfektan, koruyucu elbise, koruyucu gözlük, maske ve eldiven gibi ürünleri yerli imkânlarla üreten işletmeler, KOSGEB’in TEKNOYATIRIM Destek Programından faydalanabilecektir. Salgın riskinin ortadan kalktığı resmi makamlar tarafından duyurulana kadar işletmeler bu programdan yararlanabileceklerdir. Bu projelere, 6 milyon TL’ye kadar destek verilecek. Bunun 4 milyon 200 bin TL’si geri ödemeli olacaktır.
· KOSGEB’in geri ödemeli olarak verdiği destekler kapsamında 30 Haziran 2020’ye kadar olan alacakları ertelendi. Bu durumdaki KOBİ’lerin 30 Haziran 2020 tarihine kadar KOSGEB’e yapması gereken ödemeler 3 ay ötelendi.
· İşletmelerin geri ödeyecekleri taksitlerin tamamı ötelenmiştir. Vade sayısı değişmeyecek. Herhangi bir yasal faiz de alınmayacak. Bu karardan, daha önce KOSGEB alacaklarının ertelenmesi kararlarından yararlanan KOBİ’ler de faydalanabilecektir.
· Proje süresi yükümlülüklerini ya da girişimcilik programı yükümlülüklerini 11 Mart 2020 ve sonrasında yerine getirmesi gereken işletmelere, 4 aya kadar ek zaman verilecek. Böylece projeler kesintiye uğramamış olacaktır.
Teknoparklar
· Teknopark, Ar-Ge ve tasarım merkezleri çalışanları Nisan sonuna kadar evden çalışabilecektir.
· Teknopark yönetici şirketlerine, kuluçka firmalarından ve teknoparklarda yer alan restoran ve kafe gibi ticari işletmelerden 2 ay boyunca kira almamaları hususunda talimat gönderildi. Ayrıca, yine bu kampüslerde Ar-Ge ve tasarım alanında çalışan firmaların da 2 aylık kira ödemelerini ertelenmesi ve ödeme planlarında kolaylık sağlanması istendi. Teknopark yönetici şirketlerinin de mali durumunu gözeterek işletme giderlerimi kapsam dışı tutulacaktır.
· Bu düzenlemelerden 5.682 firma, 58.241 çalışan yararlanacaktır.
Fabrikalara Covıd-19 Uyarıları
1. Ateş ölçüm kuralı: İş yerine girişlerde istisnasız tüm çalışanların ateşi ölçülmeli. Bilim Kurulunun belirlediği 37,8 derecenin üzerinde ateşi olanlar iş yeri ortamına girmemeli. Ateş ölçen yetkililer çalışanlarla temas etmeksizin zorunlu olarak maske, gözlük ve eldiven kullanmalı. Ateş, öksürük ve nefes darlığı gibi solunum sistemi, enfeksiyon semptomları olanlar çalıştırılmamalı.
2. Takip kayıt kuralı: Çalışanlar serviste, ofiste, yemekte ve çalışma alanlarında kendileri için belirlenmiş yerleri kullanmalı. Herhangi bir olumsuzluk durumunda test edilecek kişilerin kolaylıkla tespit edilebilmesi için tüm çalışanlar kendi yerlerinde oturmalı ve aynı kişilerle temas etmeli.
3. Beyan kuralı: Son 14 günde yurt dışından gelmiş kişilere veya Covid-19 tanısı olanlara temas ettiklerini belirten çalışanlara, verecekleri yazılı beyanlarına dayalı izin kullandırılabilmeli.
4. Hijyen kuralı: İş yerlerinde sabun, dezenfektan ve kolonya gibi hijyen ürünleri tüm alanlarda bulundurulmalı. Hijyen ürünlerinin tüm çalışanlar tarafından sıkça kullanımı teşvik edilmeli. Çalışanlar işe başlamadan önce ve çalışma süresince belirli aralıklarla en az 20 saniye boyunca ellerini su ve uygun dezenfektanla yıkamalı. Servis hizmetlerinden faydalanan veya ortak kullanım alanlarında vakit geçiren çalışanların sık kullanılan yüzeylerle teması mümkün olduğunca azaltılmalı. İş yerleri belirli aralıklarla pencere açılarak havalandırılmalı.
5. 1,5 metre kuralı: Çalışanlar arasındaki mesafe en az 1,5 metre olmalı. Üretim alanları, çalışma masaları, yemekhaneler gibi tüm alanlarda bu kural uygulanmalı. Yakın teması ve kalabalığı önlemek için yemek saatleri düzenlenmeli. Zorunlu haller dışında asansörler kullanılmamalı, zorunlu hallerde ise yalnızca tek kişi asansöre binmeli. Yakın mesafede çalışma zorunluluğu bulunan kişiler sıkça değiştirmek koşuluyla maske kullanmalı. Toplantılar dijital platformlara taşınmalı.
6. İş sürekliliğini sağlama kuralı: Mal ve hizmet üretimi önem sırası belirlenerek, faaliyetler kritik ve kritik olmayan olarak gruplandırılmalı. Yedek tedarik yolları belirlenmeli. Vardiya sistemi veya çalışma saatlerinde yapılacak değişiklikler tespit edilmeli. Çalışanların psikososyal durumları takip edilmeli. İş yerinin faaliyetlerini sürdürmesini sağlayacak şekilde asgari çalışan sayısı belirlenmeli. Mevcut çalışanlar arasında bir virüs vakasının görülmesi durumunda kişinin temas ettiği herkes karantinaya alınarak Sağlık Bakanlığına bildirilmeli. Uygun durumdaki emekli ya da eski çalışanlar belirlenerek, iş yeri faaliyetlerinin aksaması durumunda işe geri çağrılmalı.
7. Bilgilendirme kuralı: Sağlık, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler ile Sanayi ve Teknoloji bakanlıklarınca yayımlananlar başta olmak üzere, bilgilendirici görsel ve videoların tamamı sık kullanılan alanlarda sergilenmeli. Çalışanlara iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri “uzaktan eğitim” şeklinde verilmeli.
31 Mart 2020
Bakanlık, 31 Mart 2020 tarihinde yaptığı açıklama uyarınca, üç aşamalı plan kapsamında Kovid-19 ile Mücadele ve Dayanıklılık Programıyla; salgın riskinin yayılımını en aza indirmeye yönelik acil çözüm sunan projelerin destekleneceğini açıkladı. Yapılan açıklamada;
Virüsün yayılımının önlenmesi ve kontrol altına alınmasının, halk sağlığı için acil hazırlık ve müdahale çalışmaları, salgının ülke, bölge ekonomisine olumsuz etkilerinin azaltılmasının temel öncelik olacağı belirtildi. Süre ertelemeleri kapsamında ise ajans desteklerine başvuruların 2 ay ötelendiği, uygulaması devam eden projelere ilişkin sözleşmelerin de 2 ay uzatıldığı aktarıldı. Salgın sonrası iyileştirme çalışmaları kapsamında da bölgelerdeki sosyoekonomik etkilerinin iyileştirilmesine dönük çalışmalara da şimdiden başlanacağı vurgulandı. En çok etkilenen sektörler ve toplum kesimleri için yapılabileceklerin ise bölgesel düzeyde tespit edilip, raporlanacağı iletildi.
Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Kararda Değişiklik
9 Mayıs 2020
9 Mayıs 2020 tarih ve 31122 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında; 15.06.2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkındaki Karara aşağıdaki Geçici Madde 14 eklenmiştir.
“Geçici Madde 14 – (1) Deprem, salgın gibi doğal ve biyolojik afet hallerinde yarım kalan ve tamamlanamayan yatırımlardan, 11/03/2020 tarihinden önce düzenlenen ve bu tarih itibariyle süresi devam eden yatırım teşvik belgeleri kapsamındaki yatırımların tamamlanabilmesini teminen, talep edilmesi halinde bir yıla kadar ilave süre verilebilir . Bu fıkra hükmü geçici 6ncı** maddenin birinci fıkra hükmü ile birlikte uygulanmaz.
** GEÇİÇİ MADDE 6 - Güvenlik sorunları nedeniyle yarım kalan veya tamamlanamayan yatırımlardan, 1/6/2015 tarihinden önce düzenlenen ve bu tarih itibarıyla süresi devam eden Yatırım Teşvik Belgeleri kapsamındaki yatırımların tamamlanabilmesini teminen Belgede öngörülen orijinal süreyi geçmemek üzere talep edilmesi halinde ilave süre verilebilir.”
Söz konusu madde yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş olup, hükümleri Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından yürütülecektir.
Teknokent ve Ar-Ge & Tasarım Merkezleri, 30 Haziran 2020 tarihine kadar uzaktan çalışmaya devam edecek
27 Mayıs 2020
Covid-19 salgınının olumsuz etkilerini firmalar ve çalışanlar adına azaltmak amacıyla, 4691 sayılı kanunla Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde bulunan veya 5746 sayılı kanun çerçevesinde Ar-Ge ve Tasarım Merkezi olan firmalar için yeni bir uzaktan çalışma kararı daha yayınlandı. Firmalar bu yeni karara göre Mayıs ayında %100, Haziran ayında ise %50 oranında istisna ve teşviklerden faydalanarak uzaktan çalışmaya devam edebilecekler.
Karar kapsamında 27 Mayıs 2020’ye uzatılan uzaktan çalışma esnekliği, 31 Mayıs 2020’ye uzatılmıştır. 01 Haziran 2020’den 30 Haziran 2020’ye kadar ise TGB’lerdeki ve Merkezlerdeki bildirime tabi personel sayısının 4691 veya 5746 sayılı Kanun kapsamında istihdam edilen personel sayısının yüzde 50’sini geçmemek veya bildirime tabi personele isabet eden toplam çalışma süresinin, ilgili kanunlar kapsamında istihdam edilen toplam personel sayısına isabet edecek toplam çalışma süresinin yüzde 50’sini aşmamak şartıyla uzaktan çalışmaya müsaade edilmesine karar verilmiştir.
İlgili kararda ayrıca muafiyet, destek ve teşviklerden yararlanılabilmesi için firmaların dışarıda geçirilen sürelere ilişkin bildirimlerinin yapılmasına devam edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile Türk Standardları Enstitüsü işbirliğinde “TSE Covid-19 Güvenli Üretim Belgesi” belgelendirme faaliyeti başladı
2 Haziran 2020
Dünya Sağlık Örgütü tarafından "Pandemi" kapsamına alınan Yeni Koronavirüs (COVID-19) salgınının yayılmasının önlenmesine yönelik tedbirler kapsamında, kontrollü normalleşme süreci aşamasına geçilmiştir.
Bu kapsamda, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve TSE tarafından , “TSE COVID-19 GÜVENLİ ÜRETİM BELGESİ” belgelendirme faaliyetleri ile ilgili çalışmalar başlatılmış olup, TSE de belgelendirme alanında yetkili kılınmıştır.
Bu çalışmalar kapsamında, söz konusu belgelendirmeye kriterler hazırlanmış olup, bahse konu program ile ilgili:
- COVID-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Kılavuzuna;
- TSE COVID-19 Güvenli Üretim Belgesi Kuruluş Ön Değerlendirme Soru Listesi ve TSE COVID-19 Güvenli Üretim Belgesi Uygunluk Beyanı dokümanlarına;
https://www.tse.org.tr/Icerik/DuyuruDetay?DuyuruID=5922 linklerinden ulaşılmaktadır.
Özetle bu program; yukarıda belirtilen kriterler doğrultusunda başvuruda bulunacak tesislerin hijyen, sağlık denetimi ve uygunluk değerlendirmelerinin yapılarak uygunluk sertifikalarının düzenlenmesi ve takip programlarını kapsamaktadır.
Program ile kurum/kuruluşlarımız da farkındalık oluşturmak, sanayi/ticari kuruluşlarının çalışanlarını, ziyaretçilerini, tedarikçilerini, bakım personelini vb. korumaya yönelik hijyen, enfeksiyon önleme ve kontrollerin planlanarak uygulanması amaçlanmaktadır. Bu kılavuz, sanayi/ticari kuruluşlarına yalnızca salgınla mücadele ederken yol göstermekle kalmayacak, onların salgın sonrası dönemin bir ihtiyacı olan “güvenilir, salgından etkilenmemiş ve hijyenik üretim” standartlarına uygun üretim yapabilmesi için bir rehber görevi görecektir.
Ticaret Bakanlığı Tarafından Açıklanan Önlemler
25 Mart 2020
Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı önlemler aşağıda özet olarak yer almaktadır.
Anonim ve limited şirketlerde yönetim organları tarafından çağrısı yapılan, ancak henüz gerçekleştirilemeyen genel kurul toplantılarının, yönetim kurulu veya müdürler kurulu kararıyla ileri bir tarihte yapılmak üzere iptal edilmesi imkânı tanındı. Şirket sözleşmelerinde hüküm bulunmasa dahi, şirketlerin elektronik ortamda kurul veya yönetim/müdürler kurulu toplantısı gerçekleştirebilmelerine olanak tanındı.
25 Mart 2020 tarihli ve 31079 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları uyarınca;
1. Tek kullanımlık tıbbi maskelerde yüzde 20 olarak uygulanan ilave gümrük vergisi kaldırıldı.
2. Ventilatör, oksijen konsantratörü gibi solunum cihazları için yüzde 13 oranında uygulanan ilave gümrük vergisi kaldırıldı.
3. Kolonya ve dezenfektan üretiminde hammadde olarak kullanılan dökme etil alkol ithalatında hali hazırda yüzde 10 olarak uygulanan gümrük vergisini kolonya ve dezenfektan üreten sanayiciler için sıfırlandı.
Gümrüklerde; yurtdışından gelen Türk Cumhuriyeti vatandaşı sürücülerin 14 günlük süre dolmadan tekrar yurtdışına çıkış yapmalarına izin verilmemektedir.
Ayrıca, aşağıda belirtilen ülkelerin vatandaşları olan yabancı sürücülerin Türkiye’ye girişine izin verilmemektedir. Bu ülkelerden yük getiren veya transit geçen yabancı kişilerin ise (bahse konu ülke vatandaşları hariç) en son geçtiği yasaklı ülke baz alınarak 14 gün süreyle Türkiye’ye girişine izin verilmemektedir.
Korona virüsü salgınına karşı alınan tedbirler kapsamında, Kapıkule Gümrük Müdürlüğü’nden Türkiye’ye Türk sürücüleri tarafından gerçekleştirilen taşımalarda sürücü ve römork değişimi yapılarak işlemler yürütülmektedir.
Römork ve sürücü değişim işlemi, Kapıkule Gümrük Müdürlüğü’ne hizmet veren GTİ Parkı içinde belirlenen korumalı alanda yapılmaktadır. Yurtdışından Türkiye’ye gelerek tekrar yurtdışına dönüş yapacağını beyan eden araçların sürücüleri, sağlık ve pasaport kontrolleri ile gümrük işlemlerinin tamamlanmasının ardından GTİ TIR Parkı korumalı alanına alınmaktadır.
Yurtdışından gelen araç sürücüsü, yurtdışından ülkemize getirdiği römorku firmanın diğer sürücüsüne teslim etmekte, Türkiye’de bulunan sürücünün GTİ TIR Parkına getirdiği römorku teslim alarak yurtdışına çıkış işlemlerini gerçekleştirmektedir.
İran’a açılan Gürbulak Gümrük Müdürlüğü hem yolcu hem de eşya taşımacılığı açısından çift yönlü işlemlere kapatıldı.
Gürcistan’a açılan Sarp Gümrük Müdürlüğünde ise sadece eşya taşımacılığına izin verilmektedir.
Irak’a açılan Habur Gümrük Müdürlüğünde ise Kapıkule Gümrük Müdürlüğü’nde uygulanan değişim modeli uygulanmaktadır. Ancak, Habur Gümrük Müdürlüğündeki yığılmaları önlemek ve sınır kapısının daha etkin kullanılmasını teminen birtakım önlemler alınmıştır. Bu kapsamda, ilaç, tıbbi malzeme ve cihazlar ile frigorifik araçlarla taşınan bozulabilir gıda maddeleri hariç diğer eşyanın anılan müdürlüğe sevk edilmesine 30.03.2020 tarihine kadar izin verilmemektedir. Pazara girişte dijital faaliyetlerin desteklenmesi hakkında karar
27 Mayıs 2020
Pazara Girişte Dijital Faaliyetlerin Desteklenmesi Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Yeni tip koronavirüs pandemisiyle iş yapma pratiklerinin radikal bir şekilde değişmesi ile dijitalleşmenin önem kazandığından bu dönemde ihracata yönelik dijital faaliyetleri teşvik edecek yeni bir destek mekanizması geliştirilmiştir.
Kararla firmaların e-ticaret sitelerine üyelikleri, sanal ticaret heyetleri ve sanal fuarlara katılımı, sanal fuar düzenlenmesi destek kapsamına alınmıştır. Bu çerçevede firmaları e-ihracata özendirmek amacıyla e-ticaret sitelerine üyelik giderleri 2020 yılı için % 80, takip eden yıllarda % 60 oranında desteklenecektir.
Sanal ticaret heyetleri ve sanal fuarlara katılım için iş dünyamızı temsil eden çatı örgütlerin yapacakları masraflar ve sanal fuar organizasyonlarının giderleri de % 50 oranında desteklenecektir.
İran ve Irak’a açılan gümrük kapıları uluslararası yük taşımacılığına açıldı
4 Haziran 2020
Koronavirüs önlemleri kapsamında kapalı olan Habur ve Gürbulak olmak üzere İran ve Irak'a açılan gümrük kapıları uluslararası yük taşımacılığına yeniden açılmıştır.
Salgın ile mücadelede tüm dünyada bulaşın yayılım hızının düşmesi, Irak ve İran'da pandeminin etkilerinin azalmış olması sebebiyle daha önce bu ülkelere yönelik uygulanan kısıtlamalar kaldırılmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tarafından Açıklanan Önlemler
08 Nisan 2020
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, tek kullanımlık maske, eldiven gibi hijyen malzeme atıklarının yönetimine ilişkin genelge yayımlandı ve bu atıkların bertarafında "72 saat" kuralı getirildi.
Atıkların bertarafındaki önemli noktalara işaret eden Bakanlık, şu bilgileri verdi:
"Maske ve eldiven atıkları, kurum ve işletmelerin bina giriş çıkışları ile ortak kullanım alanlarına yerleştirilecek biriktirme ekipmanlarında ayrı şekilde biriktirilecek. Geçici depolama alanlarında en az 72 saat bekletildikten sonra 'evsel atık' olarak belediyeye teslim edilecek. Ev ve işyerlerinde kullanılan maske ve eldiven atıkları, ağzı kapatılarak iç içe iki torbaya konularak, en az 72 saat süreyle insan temasından uzak bölümde bekletildikten sonra 'evsel atık' olarak belediyeye teslim edilecek. Sağlık kuruluşlarının karantina bölümleri ile karantina birimi olarak belirlenen yerlerde oluşan atıklar 'tıbbi atık' olarak yönetilecek ve diğer atıklarla karıştırılmaması sağlanacak."
Genelgede yer alan tedbirlerin detayları şu şekildedir;
· Kurum, kuruluş ve işletmelerin bina ve yerleşkelerinde oluşan maske, eldiven ve diğer kişisel hijyen malzeme atıklarının diğer atıklardan ayrı biriktirilmesi amacıyla, bina giriş ve çıkışları ile ortak kullanım alanlarının bulunduğu katlara biriktirme ekipmanı yerleştirilecek.
· Atıklar için kullanılan ekipmanlar diğer atıkların ekipmanları gibi gri renkli veya gri etiketli olacak, ekipman üzerinde sadece maske, eldiven ve diğer kişisel hijyen malzeme atıklarının biriktirileceğini gösteren yazı veya görseller yer alacak.
· Atıkların ayrı toplanıp geçici depolama alanına taşınması ve gerekli temizlik işleminin ayrı bir görevli personel tarafından kontrollü yürütülmesi sağlanacak.
· Atık biriktirme, toplama, taşıma ve depolama ekipmanlarının kapaklı olması tercih edilecek. Bu ekipmanların kullanımları dışında daima kapalı tutulması ve dış müdahalelerden etkilenmemesi sağlanacak. Biriktirilen atıkların ekipmanlardan rahat şekilde, atıklara temas etmeden alınabilmesi için ekipmanların içerisine torba geçirilecek. Atık torbaları açılmayacak, karıştırılmayacak, küçük miktarlı atıklar birbirleriyle birleştirilmeyecek.
· Ekipmanlardaki atık torbalarının dörtte üçü dolduktan sonra ağızları sıkı şekilde kapatılarak ikinci bir torbaya alınacak ve geçici depolama alanına götürülecek.
· Atıkların geçici depolandığı alanlar, doğrudan güneş almayan, bina veya yerleşkenin giriş çıkış, otopark ve kaldırım gibi yoğun insan kullanımı olan yerler ile gıda depolama, hazırlama ve satış yerlerinden uzakta olacak, bu alanlar daima kapalı tutulacak, herhangi bir hayvan, haşerat girmeyecek şekilde önlem alınacak.
· Atıklar geçici depolama alanlarında en az 72 saat bekletildikten sonra "diğer atık" olarak evsel atık kapsamında yönetilmek üzere belediyeye teslim edilecek.
· Sağlık kuruluşlarında veya öğrenci yurtları gibi alanlarda oluşturulan karantina birimlerinde oluşan atıklar "tıbbi atık" olarak yönetilecek, bu alanlardan kaynaklı atıklar diğer atıklarla kesinlikle karıştırılmayacak.
· Evlerden ve iş yerlerinden kaynaklanan tek kullanımlık maske, eldiven, mendil gibi kişisel hijyen malzemesi atıkları yırtılmaya dayanıklı plastik çöp poşetlerinde küçük miktarlar halinde toplanacak, ağzı sıkıca kapatılan çöp torbaları daha sonra yırtılma riskine karşı ikinci bir torbaya konulacak.
· Atık üzerinde virüsün hayatta kalma olasılığını en aza indirmek için atık torbaları, en az 72 saat süreyle diğer insanların ve hayvanların erişemeyeceği oda veya balkonlarda bekletilecek.
· Atıklar, atık toplama saatinden kısa süre önce çıkarılacak ve "diğer atık" olarak evsel atık kapsamında yönetilmek üzere belediyeye teslim edilecek. Belediyeler tarafından maske, eldiven ve diğer kişisel hijyen malzeme atıklarının biriktirilmesi ve teslimine yönelik yapılacak duyuru ve talimatlara uyulacak.
· Atık biriktirme, toplama, taşıma ve depolama işlemlerinde kullanılan ekipmanlar ve bu ekipmanların bulunduğu alanların her bir atık boşaltımı sonrası hijyeni sağlanacak, bu ekipmanlar başka amaçlarla kullanılmayacak. Toplama, taşıma ve depolama sırasında oluşabilecek dökülme veya sızıntı suyuna yönelik tedbir alınacak, kirlilik oluşması durumunda kirlenen yüzey dezenfekte edilecek.
· Toplanan atıklar elle açılmadan doğrudan düzenli depolama veya yakmaya gönderilecek.
Atıkların toplanması, taşınması, işlenmesi ve bertarafı ile görevlendirilen personel, çalışma sırasında eldiven ve maske gibi kişisel koruyucu malzeme kullanacak, atıkla temas etmeyecek, toplama ve taşıma işlemleri sırasında özel iş elbisesi giyecek.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Tarafından Açıklanan Önlemler
29 Nisan 2020
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı internet sitesinde yer verilen açıklamada; Korona virüsü salgını sonrası petrol fiyatlarında meydana gelen dalgalanmanın küresel anlamda petrol arama ve üretim faaliyetlerini olumsuz yönde etkilediği belirtilerek enerji arz güvenliği ve enerji kaynaklarında dışa bağımlılığı azaltmaya katkı sağlamak amacıyla petrol arama ve üretim sektörüne yönelik aşağıda sıralanan tedbirlerin alındığı bildirilmektedir.
1. Son ödeme tarihi 30 Nisan 2020 olan Mart 2020 dönemi “devlet hissesi ödemeleri” 31 Temmuz 2020'ye, beyanname verme süresi 20 Temmuz 2020'ye ertelendi. 2. Son ödeme tarihi 31 Mayıs 2020 olan Nisan 2020 dönemi “devlet hissesi ödemeleri” 31 Ağustos 2020'ye, beyanname verme süresi 20 Ağustos 2020'ye ertelendi. 3. Son ödeme tarihi 30 Haziran 2020 olan Mayıs 2020 dönemi “devlet hissesi ödemeleri” 30 Eylül 2020'ye, beyanname verme süresi 20 Eylül 2020'ye ertelendi. 4. Şirketlerin sahip olduğu arama ve işletme ruhsatlarından kaynaklanan yükümlülükleri yerine getirme süreleri 6 ay ertelendi.
Diğer Kamu Kurumları Tarafından Açıklanan Adımlar
Kişisel Verileri Koruma Kurulu Tarafından Açıklanan Önlemler
23 Mart 2020
Kişisel Verileri Koruma Kurulu; kişisel verilerin korunması kapsamında yürüyen süreçlere ilişkin, kanunda belirtilen sürelerin halen geçerli olduğunu ancak içinden geçilen olağanüstü sürecin de gözetileceğini açıkladı.
Kurul; Türkiye’nin de içinde bulunduğu bu olağanüstü süreçte veri sorumluları tarafından alınan önlemler kapsamında farklı operasyonel uygulamalara (uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma vb.) gidildiğini dikkate alınarak, her bir başvuru ya da veri ihlal bildirimi özelinde, veri sorumlularının uymakla yükümlü oldukları sürelerin değerlendirilmesi açısından içerisinde bulunduğumuz olağanüstü koşulların gözetileceği hususuna vurgu yaparak, aşağıdaki yazıyı kamuoyu ile paylaştı. Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun “Korona Virüsü ile Mücadele Sürecinde Kişisel Verilerin Korunması Kanunu Kapsamında Bilinmesi Gerekenler”
Tüm Dünya ve Türkiye’yi etkileyen korona virüsü salgınının yayılmasını engellemek ve etkilerini hafifletmek adına kamu kurum ve kuruluşları gerekli adımları atmakta ve çeşitli önlemler alınması suretiyle mücadele etmektedir. Bu önlemlerin alındığı çoğu durumda özel nitelikli kişisel veriler de (sağlıkla ilgili veriler vb.) dahil olmak üzere pek çok kişisel verinin (TC kimlik no, ad, adres, işyeri, seyahat bilgileri gibi) işlenmesi kaçınılmazdır.
Bu süreçte öncelikli olarak sağlık hizmetlerinin sağlanması ve kamu sağlığının korunması esastır. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Kanun) kapsamında özellikle kişilerin sağlık verilerinin ve diğer kişisel verilerin işlenmesi gerektiği durumlarda veri sorumluları ve veri işleyenler tarafından söz konusu faaliyetlerin Kanun hükümlerine uygun yürütülmesinin sağlanması ve veri güvenliğine yönelik gerekli idari ve teknik tedbirlerin alınması önem arz etmektedir.
Belirtmek gerekir ki, bu istisnai zamanlarda dahi veri sorumluları ve veri işleyenlerin, ilgili kişilerin kişisel verilerinin güvenliğini sağlamaları gerekmektedir. Bu nedenle kişisel verilerin hukuka uygun olarak işlenmesi ve bu konuda alınan herhangi bir önlemin hukukun genel ilkelerine uygun olması, bu çerçevede kişilerin temel hak ve özgürlükleri açısından geri döndürülemez zararların ortaya çıkmaması önemlidir. Bu minvalde özellikle korona virüsüne karşı alınan önlemler kapsamında gerçekleştirilen kişisel veri işleme faaliyetleri gerekli, amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olmalıdır. Bu konuda alınan kararlar, Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere halk sağlığı kuruluşlarının veya diğer ilgili kurum ve kuruluşların rehberliği ve / veya talimatları çerçevesinde olmalıdır.
Bu bağlamda veri sorumlularının başta sağlık verisi olmak üzere kişisel verileri işlerken aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri önem arz etmektedir.
Kişisel Verilerin İşlenmesine İlişkin Temel İlkeler
6698 sayılı Kanunda kişisel verilerin işlenmesinde sayılan genel (temel) ilkeler hukuka ve dürüstlük kurallarına uygun olma, doğru ve gerektiğinde güncel olma, belirli, açık ve meşru amaçlar için işlenme, işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma ve ilgili mevzuatta öngörülen veya işlendikleri amaç için gerekli olan süre kadar muhafaza edilmedir. İşlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan kalkması halinde ise söz konusu kişisel veriler silinmeli, yok edilmeli veya anonim hale getirilmelidir.
Söz konusu ilkeler, Korona virüsü ile mücadele kapsamında tüm kişisel veri işleme faaliyetlerinin özünde bulunmalı ve tüm kişisel veri işleme faaliyetleri bu ilkelere uygun olarak gerçekleştirilmelidir.
Kanuna Uygunluk
6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanununun 5 inci maddesinde kişisel verilerin işlenme şartları, 6ncı maddesinde ise sağlık verilerinin dahil olduğu özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları belirlenmiştir.
Kanunun 6 ncı maddesinde özel nitelikli kişisel verilerin ilgilinin açık rızası olmaksızın işlenemeyeceği belirtilmekle birlikte sağlık ve cinsel hayat dışındaki kişisel verilerin, kanunlarda öngörülen hâllerde, sağlık ve cinsel hayata ilişkin kişisel verilerin ise ancak kamu sağlığının korunması, koruyucu hekimlik, tıbbî teşhis, tedavi ve bakım hizmetlerinin yürütülmesi, sağlık hizmetleri ile finansmanının planlanması ve yönetimi amacıyla, sır saklama yükümlülüğü altında bulunan kişiler veya yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından ilgilinin açık rızası aranmaksızın işlenebileceği düzenlenmiştir.
Ayrıca Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 31/01/2018 tarihli ve 2018/10 sayılı Kararı ile “Özel Nitelikli Kişisel Verilerin İşlenmesinde Veri Sorumlularınca Alınması Gereken Yeterli Önlemler" belirlenmiştir.
Bu noktada, kişisel verilerin Kanunun 5'inci ve/veya 6.'ncı maddesinde belirtilen şartlara uygun olarak işlenmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Bu çerçevede, özellikle sağlık verilerinin işlenmesi açısından çalışanın rızasını alma yoluna gidilmesi tercih edilebileceği gibi, salgının yayılma hızı düşünülürse, çalışan kendi rızası ile de hastalık bildirimi yapabilecektir. Açık rıza dışındaki şartlar dâhilinde ise, sağlık verilerinin iş yeri hekimleri tarafından işlenmesi söz konusu olacaktır. Bu süreçte doğaldır ki her işlenen veri özel nitelikli kişisel veri de olmayabilir (Örneğin kişilerin son olarak seyahat ettikleri ülke bilgisi gibi). Bu durumlarda da Kanunun 5 inci maddesinde kişisel veri işleme şartlarının dikkate alınması gerekecektir.
Öte yandan, Kanunun 28 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendinde kişisel verilerin millî savunmayı, millî güvenliği, kamu güvenliğini, kamu düzenini veya ekonomik güvenliği sağlamaya yönelik olarak kanunla görev ve yetki verilmiş kamu kurum ve kuruluşları tarafından yürütülen önleyici, koruyucu ve istihbari faaliyetler kapsamında işlenmesi halinde Kanun hükümlerinin uygulanmayacağı düzenlenmiştir. Bu çerçevede, mevcut durum kamu güvenliğini ve kamu düzenini tehdit ettiğinden kişisel verilerin Sağlık Bakanlığı ve yukarıdaki madde kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşları tarafından işlenmesinin önünde de bir engel bulunmamaktadır.
Aydınlatma Yükümlülüğü (Şeffaflık)
Bu noktada hatırlatılması gereken diğer önemli bir konu da işlenen kişisel veriler ile ilgili olmak üzere aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmiş olmasıdır. Bu anlamda, kişisel verileri işleyen veri sorumluları, kişisel verilerin toplanma amacı ve ne kadar süreyle saklanacağı hususu da dahil olmak üzere, uyguladıkları önlemler konusunda şeffaf olmalıdır. Bireylere kişisel verilerinin işlenmesi hakkında kısa, kolay erişilebilir, anlaşılır, açık ve sade bir dil kullanılması suretiyle bilgi sağlamalıdırlar.
Gizlilik
Korona virüsünün yayılmasını önleme bağlamında, veri sorumlusu ve veri işleyenler tarafından başta sağlık verisi olmak üzere herhangi bir veri işleme faaliyetinde, kişisel verilerin güvenliğini sağlayacak gerekli idari ve teknik tedbirler alınmalıdır. Etkilenen kişilerin verileri açık ve zorunlu bir gerekçe olmaksızın herhangi bir üçüncü tarafa ifşa edilmemelidir.
Öte yandan, sosyal medya hesapları ve benzeri mecralarda sağlık verileri başta olmak üzere kişisel veriler ile ilgili hukuka aykırı olarak yapılacak paylaşımların aynı zamanda 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 136ncı maddesi kapsamında suç teşkil edebileceği unutulmamalıdır.
Veri Minimizasyonu
Herhangi bir veri işleme faaliyetinde olduğu gibi, Korova virüsünün yayılmasını önleme amacına yönelik gerçekleştirilen veri işleme faaliyetleri de amaçla bağlantılı ve sınırlı ölçüde gerçekleştirilmeli, gereğinden fazla kişisel veri işlenmesinden kaçınılmalıdır. Hedeflenen amaca ulaşmak için imkân dâhilindeki en müdahaleci olmayan yolun tercih edilmesi gerekmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Bir sağlık kuruluşu önceden izin almaksızın Korona virüsü ile ilgili kişilerle iletişim kurulabilir mi?
Yönetimlerin, Korona virüsü gibi küresel salgın boyutuna ulaşan durumlarda kamu sağlığını ve kamu düzenini sağlamak ile ilgili yükümlülükleri bulunmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları, halk sağlığına yönelik ciddi tehditlerle mücadele etmek için ek olarak kişisel verilerin toplanmasına ve paylaşılmasına gerek duyabilir.
Bu çerçevede, ilgili sağlık kurum ve kuruluşlarının kişilere telefon, mesaj veya e-posta yoluyla halk sağlığı ile ilgili mesajlar göndermesinde Kişisel Verilerin Korunması Kanunu açısından bir engel bulunmamaktadır.
Salgın sırasında kuruluşların personelinin çoğunun evden çalıştığı bilinmektedir. Evden çalışılan bu süre zarfında ne tür güvenlik önlemleri alınmalıdır?
Kişisel verilerin korunması mevzuatı, evden çalışmanın önünde bir engel değildir. Salgın sırasında personel evden çalışabilir ve kendi cihazlarını veya iletişim ekipmanlarını kullanabilir. Kişisel verilerin korunması mevzuatı bunu engellemez, ancak kişisel verilerin güvenliğini sağlamaya yönelik gerekli idari ve teknik tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Uzaktan çalışmanın doğurabileceği risklerin asgariye indirilmesi adına, sistemler arasındaki veri trafiğinin güvenli iletişim protokolleriyle gerçekleştirilmesi ve herhangi bir zafiyet içermemesinin sağlanması ile anti-virüs sistemlerinin ve güvenlik duvarlarının güncelliğinin sağlanması başta olmak üzere, her türlü tedbirin alınması ve kişisel verilerin güvenliği açısından konuya ilişkin çalışanların dikkatle bilgilendirilmesi gerekmektedir.
Ancak unutulmamalıdır ki, çalışanlar tarafından alınacak tedbirler Kanun kapsamında kişisel verilerin güvenliğinin sağlanması noktasında veri sorumlusunun yükümlülüğünü ortadan kaldırmamaktadır.
Bir işveren, bir çalışanın virüs taşıdığını meslektaşlarına/diğer çalışanlarına açıklayabilir mi?
İşveren, vakalar hakkında personeli bilgilendirmelidir. Bilgilendirme yapılırken bireylerin isimlerinin verilmesinin gerekmeyeceği gibi gereğinden fazla bilgi de verilmemelidir. Koruyucu tedbirlerin alınması açısından virüsün bulaştığı çalışanın/çalışanların isminin açıklanmasının zorunlu olduğu hallerde ilgili çalışanların bu hususta önceden bilgilendirilmesinde fayda görülmektedir. İşverenin, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini sağlama ve aynı zamanda özen yükümlülüğünü yerine getirme sorumlulukları bulunmaktadır.
Bu kapsamda ilk etapta işverenler tarafından örneğin “…Genel Müdürlük binamızın 5. katında çalışan bir arkadaşımızın Korona virüsü testinin pozitif çıktığını bildirmek isteriz. Testi pozitif çıkan arkadaşımızın binada bulunduğu tarihler dikkate alınarak, arkadaşımızla temasta bulunan kişiler tespit edilerek kendilerini durum hakkında bilgilendireceğiz…” şeklinde açıklamalarda bulunulması yoluna gidilebilir.
Yukarıdaki örnekte olduğu gibi, bir kurum, kuruluş veya şirket içerisinde yapılacak duyurularda çalışanlara Korona virüsü enfekte bir çalışanın bulunduğu, evden çalıştığı ya da izinde olduğu belirtilmeli; ancak zorunlu olmadığı sürece şirket içi seviye ya da ekip gibi çalışanın kim olduğunun tespitini doğrudan sağlayacak detaylar paylaşılmamalıdır.
Bir işveren, binadaki tüm personelden ve ziyaretçilerden virüsten etkilenen ülkelere yakın dönemde gerçekleştirdikleri seyahatler ve ateş vb. virüs belirtileri hakkında bilgi talebinde bulunabilir mi?
İşverenlerin, çalışanın sağlığını korumak ve güvenli bir iş yeri sağlamakla ilgili yasal yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu bağlamda ve mevcut koşullarda, işverenlerin, çalışanlardan ve ziyaretçilerden virüsten etkilenen bir bölgeyi ziyaret edip etmedikleri ve/veya virüsün neden olduğu hastalığa dair belirtiler gösterip göstermedikleri konusunda kendilerini bilgilendirmelerini istemek için haklı gerekçeleri gündeme gelecektir.
Bilgi talebinin gereklilik ve ölçülülüğe bağlı ve risk değerlendirilmesine dayanan güçlü bir gerekçesi olması gerekir. Bu durumda, görevleri ile ilgili olarak personelin seyahatleri, işyerinde kronik rahatsızlığı olan ya da virüsten daha ağır etkilenme ihtimali bulunan kişilerin varlığı ve halk sağlığı yetkililerinin talimatları veya rehberliği gibi belirli unsurlar dikkate alınmalıdır.
Kişilerin kısa bir süre önce virüsten etkilenen bir bölgeye seyahat etmiş olmaları ve/veya hastalığa dair belirtiler göstermelerine dayanarak uygun önlemler almalarının istenmesi durumunda, belirli tavsiyelerin personel ve ziyaretçilerin dikkatine sunulmasında kişisel verilerin korunması mevzuatı açısından bir sakınca bulunmamaktadır.
İşveren tarafından kamu sağlığı amacıyla çalışanların sağlık bilgileri yetkililerle paylaşılabilir mi?
Kanunun 8 inci maddesi ve bulaşıcı hastalıklara ilişkin ilgili diğer kanunlarda yer alan hükümler çerçevesinde, bildirime esas bulaşıcı hastalıkları taşıyanlara ilişkin kişisel veriler, işveren tarafından ilgili makamlar ile paylaşılabilecektir.
Salgın sırasında, kuruluşların geçici olarak kapatıldığı veya veri sorumlularının ilgili kişilerin taleplerini yerine getirme kapasitesinin Korona Virüsü nedeniyle kısıtlandığı durumlarda, zaman çizelgelerine göre ilgili kişilerin başvurularına yanıt verme ve Kurumumuza karşı yükümlülükleri kapsamında Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve ilgili mevzuatta belirtilen süreler hala geçerli midir?
Kişisel verilerin korunması mevzuatı kapsamında Kurumumuza intikal eden şikayet, ihbar ve veri ihlal bildirimleri ile ilgili olarak veri sorumlularının gerek Kurumumuza gerek ilgili kişilere karşı yükümlülükleri açısından Kanunda ve ilgili alt düzenlemelerde çeşitli süreler belirlenmiş olup, veri sorumluları tarafından bu sürelere riayet edilmesi önem arz etmektedir.
Kanun ve ilgili mevzuatta belirtilen yasal sürelerin uzatılması söz konusu değildir, ancak Ülkemizin içinde bulunduğu bu olağanüstü süreçte veri sorumluları tarafından alınan önlemler kapsamında farklı operasyonel uygulamalara (uzaktan çalışma, dönüşümlü çalışma vb.) gidildiği de dikkate alınarak, her bir başvuru ya da veri ihlal bildirimi özelinde, veri sorumlularının uymakla yükümlü oldukları sürelerin değerlendirilmesi açısından Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından içerisinde bulunduğumuz olağanüstü koşullar gözetilecektir.
Mali Sektörle İlgili Bakanlık, Kamu Kurumları ve T.C. Merkez Bankası Tarafından Açıklanan Adımlar
Hazine ve Maliye Bakanlıği Tarafından Açıklanan Önlemler
Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Korona virüsü salgını nedeniyle alınan tedbirler aşağıda özet olarak verilmektedir.
Gelir İdaresi Başkanlığınca Alınan Tedbirler
1. 17 Mart 2020 tarihli ve 125 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2019 takvim yılına ait Yıllık Gelir Vergisi beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatıldı.
2. 19 Mart 2020 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayımlanan “Yeni Korona Virüs Hastalığı ile Etkin Mücadele Kapsamında Alınan Bazı Tedbirler Hakkında Duyuru” başlıklı açıklamada vergi uygulamaları konusunda aşağıdaki tedbirlerin alınmasının kararlaştırıldığı bildirildi.
· 10/04/2020 tarihine kadar vergi dairesine verilmesi gereken tüm dilekçelerin İnteraktif Vergi Dairesi uygulaması üzerinden elektronik ortamda verilmesi ya da posta yoluyla gönderilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede; işe başlama, işi bırakma, şube açılış-kapanış, borcu yoktur yazısı, mükellefiyet durum yazısı, tecil başvurusu, uzlaşma talebi vb. tüm dilekçeler elektronik ortamda İnteraktif Vergi Dairesi’nin web (ivd.gib.gov.tr) veya mobil uygulaması (GİB Mobil) üzerinden ya da posta yoluyla gönderilecektir.
· 10/04/2020 tarihine kadar gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret ile diğer kazanç ve iratlar için sadece Hazır Beyan Sistemi üzerinden beyannameler verilecektir. Bilindiği üzere 31 Mart 2020 tarihine kadar verilmesi gereken gelir vergisi beyannamelerinin verilme süresi 30 Nisan 2020 tarihine kadar uzatılmış olup, belirtilen gelir unsurlarına ilişkin gelir vergisi beyannameleri Hazır Beyan Sistemi üzerinden web (hazirbeyan.gib.gov.tr) veya mobil uygulamalarını kullanarak ya da posta yolu ile gönderilebilecektir.
· Kredi kartı ile İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden veya anlaşmalı bankalar aracılığıyla ödenebilen vergi, harç ve idari para cezası ile değerli kağıt bedellerine ilişkin ödemeler 10/04/2020 tarihine kadar vergi dairesi vezneleri yerine İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden veya anlaşmalı bankalar aracılığıyla yapılacaktır.
· Kurumlar vergisi mükelleflerinin vergi ödemeleri vergi dairelerinin vezneleri yerine alternatif ödeme kanalları (İnteraktif Vergi Dairesi, anlaşmalı bankalar ve PTT) kullanmak suretiyle gerçekleştirilecektir.
· Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişiler, potansiyel vergi kimlik numarası taleplerini İnteraktif Vergi Dairesi’nin web (ivd.gib.gov.tr) uygulaması üzerinden gerçekleştirecek ve potansiyel vergi kimlik numarası elektronik ortamda oluşturularak kendilerine tevsik edici resmi belge söz konusu uygulama üzerinden sunulacaktır. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişilerin potansiyel vergi kimlik numarası almak için bundan böyle vergi dairelerine müracaat etmelerine gerek bulunmamaktadır.
3. 22 Mart 2020 tarih ve 31076 sayılı Mal ve Hizmetlere Uygulanacak Katma Değer Vergisi Oranlarının Tespitine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar (Karar Sayısı: 2278) ile; hava yolu ile yolcu taşımacılığı hizmetlerinde KDV oranı, 1 Nisan-30 Haziran 2020 tarihleri arasında geçici olarak %1’e indirildi.
4. 22 Mart 2020 tarihli ve 31076 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca hazırlanan Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 3) ile 4/4/2019 tarihli ve 30735 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nin 4 üncü maddesinde yapılan değişiklikle, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun ek 11 inci maddesinin Hazine ve Maliye Bakanlığına vermiş olduğu yetkiye dayanılarak beyan dönemleri; 2020 yılında altı aylık, takip eden yıllar için üç aylık olarak belirlendi.
Ayrıca, “Ocak/2020 ve Şubat/2020 dönemleri için verilmiş olan beyannameler” başlıklı Geçici 2 nci madde ile Ocak/2020 ve Şubat/2020 dönemleri için beyanname vermiş olanların 2020 yılının ilk altı aylık dönemi için verecekleri beyannamelere daha önce beyanname verdikleri dönemlere ilişkin bilgileri dâhil etmeyeceklerine ilişkin düzenleme yapıldı.
5. 23 Mart 2020 tarihli ve 126 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ile; 26 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken Katma Değer Vergisi Beyannamelerinin verilme süreleri ile bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri 24 Nisan 2020 Cuma günü sonuna kadar; 31 Mart 2020 günü sonuna kadar verilmesi gereken 2020/Şubat dönemine ilişkin "Form Ba" ve "Form Bs" bildirimlerinin verilme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar; 31 Mart 2020 günü sonuna kadar oluşturulması ve imzalanması gereken e-Defterlerin oluşturulma ve imzalanma süresi ile aynı sürede Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemine yüklenmesi gereken “Elektronik Defter Beratları”nın yüklenme süresi 30 Nisan 2020 Perşembe günü sonuna kadar uzatıldı.
6. 24 Mart 2020 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yayımlanan “Korona Virüsü Salgınından Etkilenmeleri Nedeniyle Beyanları Uzatılarak Ödemeleri Ertelenen Mükellefler Hakkında Duyuru” başlıklı açıklamada, 24 Mart 2020 tarih ve 31078 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No:518)” hakkında bilgi ile mücbir sebep halinden faydalanacak mükellef grupları hakkındaki bilgiler aşağıdaki metin ile duyuruldu.
“Çin Halk Cumhuriyeti’nin Vuhan kentinde ortaya çıkan ve birçok ülkeye yayılan Korona virüsü salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden etkilenen mükelleflerin vergi ödevlerinin yerine getirilmesi bakımından mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılması amacıyla Bakanlığımızca yapılan çalışmalar kapsamında bir Genel Tebliğ hazırlanmıştır.
Bu Tebliğ ile salgından doğrudan etkilenen ve ana faaliyetleri itibariyle, alışveriş merkezleri dahil perakende ticaret, demir çelik ve metal sanayii, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile etkinlik ve organizasyon hizmetlerinin yanı sıra sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaatı ve özel inşaat faaliyetleri, endüstriyel mutfak imalatı, araç kiralama ile matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükelleflerin mücbir sebep halinde olduğu kabul edilmiştir.
Bununla birlikte İçişleri Bakanlığı tarafından alınan tedbirler kapsamında faaliyetleri geçici süre ile durdurulan yüzme havuzu, hamam, kaplıca, spor, oyun ve düğün salonu, berber ve kuaför gibi işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyet gösteren mükellefler de bu süre boyunca mücbir sebep hükümlerinden yararlanabileceklerdir.
Bahse konu mükelleflere ilave olarak çiftçi, terzi, manav, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, eczacı, doktor, dişçi, veteriner, fizyoterapist, yazılımcı, sanatçı gibi mükellefler de dahil olmak üzere bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükellefi olan yaklaşık 1,9 milyon vatandaşımız da mücbir sebep hali kapsamında değerlendirilmiştir.
Bakanlığımız tarafından hazırlanan Genel Tebliğ’de yukarıda yer verilen tüm mükelleflerin Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında vermeleri gereken muhtasar ve katma değer vergisi beyannamelerinin verilme süresi 27 Temmuz 2020 günü sonuna kadar uzatılmıştır.
Söz konusu beyannamelere istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri ise altışar ay uzatılarak ödemelerin Ekim, Kasım ve Aralık aylarının son haftası içerisinde yapılabilmesi sağlanmıştır.
Diğer taraftan İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge uyarınca 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunan vatandaşlarımız için getirilen sokağa çıkma yasağı uygulaması çerçevesinde, 65 yaşın üzerinde olması ya da kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkamayacak olan vergi mükellefleri ile meslek mensupları açısından sokağa çıkma yasağının başladığı tarih ile sona ereceği tarih arasındaki dönemin mücbir sebep hali olarak kabul edilmesi ve bu döneme ilişkin olarak verilmesi gereken beyannameler ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerin ödeme süresi yasağın kalktığı tarihi takip eden 15’inci günün sonuna kadar uzatılması Bakanlığımızca uygun bulunmuştur.
Mücbir Sebep Halinden Faydalanacak Mükellef Grupları
1. Perakende Ticaret ve Alış Veriş Merkezleri
Market, büfe, bakkal, şarküteri, manav, dondurmacı, tuhafiye, kasap, inşaat malzemeleri satışı, küçük ev eşyaları ile beyaz eşya satışı, mobilya satışı, ev tekstili, kitap ve kırtasiye, gazete ve dergi, ayakkabı ve giyim eşyası perakende satışı, oyuncakçı, tıbbi ve ortopedik ürünler, eczane, kuyumcu, çiçekçi, pazarcılar, balıkçılar, pastane ve fırınlar, kişisel bakım ve kozmetik ürünlerinin satışı vb. her türlü ürünün perakende olarak satışına yönelik faaliyetler ile alışveriş merkezleri ve buralarda perakende satış faaliyetinde bulunanlar
2. Demir Çelik ve Metal Sanayii
Demir veya çelik granül ve demir tozu üretilmesi, çelikten/demirden yapılmış tüp, boru, içi boş profiller ve ilgili bağlantı parçalarının imalatı (sıcak çekilmiş veya sıcak haddelenmiş),çelik barların ve içi dolu profillerin soğuk çekme yöntemiyle imalatı, açık profillerin, nervürlü levhaların ve sandviç panellerin soğuk şekillendirme veya katlama yöntemiyle imalatı, çelik tellerin soğuk çekme yöntemiyle imalatı, alüminyum folyo imalatı (alaşımdan olanlar dahil),alüminyum imalatı (işlenmemiş halde), kurşun tabaka, levha, şerit, folyo, kurşun tozu ve pulu imalatı (alaşımdan olanlar dahil), kalay imalatı (işlenmemiş halde), çinko imalatı (işlenmemiş halde) gibi demir, çelik, alüminyum, bakır, kurşun, çinko, kalay imalatı ile bunların imalatçılar tarafından satışı
3. Otomotiv
Otomobil, kamyon, kamyonet, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı otobüs, minibüs, midibüs, traktör, motosiklet, römork, karavan gibi tüm motorlu kara taşıtlarının imalatı, toptan ve perakende satışı ile otomotiv yan sanayii
4. Lojistik-Ulaşım
Hava, kara, demiryolu, deniz ve her türlü suyolu ile yapılan her türlü şehir içi ve şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı, otoyol, tünel ve köprü işletmeciliği, depolama ve antrepoculuk faaliyetleri, havaalanı yer hizmetleri, havaalanı işletmeciliği, hava, kara, deniz ve demiryolu taşımacılığıyla ilgili kargo ve bagaj yükleme boşaltma hizmetleri gibi her türlü lojistik ve ulaşım hizmetleri
5. Sinema ve Tiyatro Faaliyetleri
Tiyatro, opera, bale, sinema, konser gibi her türlü sanatsal faaliyetler
6. Konaklama
Otel, motel, pansiyon, tatil köyü gibi konaklama faaliyetleri, tur operatörü ve seyahat acenteliği faaliyetleri, rezervasyon hizmetleri, kaplıca, ilıca, içmeler, spa merkezleri, vb. yerlerin faaliyetleri gibi her türlü konaklama ve buna ilişkin faaliyetler
7. Yiyecek ve İçecek Hizmetleri
Lokanta, kafe, kıraathane, kahvehane, çay ocakları, kantinler, ulaşım araçlarında bulunan büfeler gibi her türlü yiyecek ve içeceklerin sunumuna yönelik hizmetler, dönerci, pizzacı, dondurmacı, çorbacı vb.
8. Tekstil ve Konfeksiyon Faaliyetleri
Doğal pamuk elyafının imalatı, doğal yün ve tiftik elyafının imalatı, suni ve sentetik elyafların bükülmesi ve iplik haline getirilmesi, kot kumaşı imalatı, pamuklu dokuma kumaş imalatı, keten, rami, kenevir, jüt elyafları ile diğer bitkisel tekstil elyaflarından dokuma kumaş imalatı, havlı, şönil, havlu, pelüş, tırtıl ve benzeri ilmeği kesilmemiş dokuma kumaşlar ile tafting kumaş imalatı gibi kumaş ve iplik imalatı, her türlü pamuktan, yünden, tiftikten, elyaftan ve kumaştan mamul ürünlerin imalatı ile giyim ve ev tekstili ürünlerinin imalatı ile satışı gibi her türlü tekstil ve konfeksiyon imalatı ve satışı
9. Etkinlik ve Organizasyon
Gösteri, kongre, konferans, ticari fuar ve etkinliklerin organizasyonu ile internet kafe, oyun, düğün ve nikâh salonu, spor merkezleri gibi yerlerde gerçekleştirilen her türlü etkinlik ve organizasyon faaliyetleri ile halkla ilişkiler ve iletişim faaliyetleri
10. Sağlık Hizmetleri
İnsan sağlığına yönelik hastane hizmetleri, diyaliz merkezleri, özel hekimlik faaliyetleri, diş hekimliği faaliyetleri, yatılı bakım faaliyetleri, tıbbi laboratuvar hizmetleri gibi sağlık faaliyetleri
11. Mobilya İmalatı
Sandalye, koltuk, kanepe, çekyat, divan, vb.’leri ile iskeletlerinin imalatı, büro ve mutfak mobilyaları imalatı, yatak imalatı, yatak odası, yemek odası, banyo dolabı, genç ve çocuk odası takımı, gardırop, vestiyer gibi mobilyaların imalatı
12. Madencilik ve Taş Ocakçılığı
Taş kömürü, linyit, uranyum, krom, nikel, alüminyum gibi madenlere yönelik faaliyetler ile mermer, granit ve taş ocakçılığı gibi madenciliğe yönelik faaliyetler
13. İnşaat
Bina projelerinin geliştirilmesi, ikamet amaçlı binalar ile ikamet amaçlı olmayan binaların inşaatı, binaların yeniden düzenlenmesi ve yenilenmesi faaliyetleri, yıkım işleri, sıtma, havalandırma, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinin kurulumu, binaların iç ve dış boyama ve işleri, duvar ve yer kaplama gibi bina inşaatı ile özel inşaat faaliyetleri
14. Endüstriyel Mutfak Ekipmanları
Demir, çelik, alüminyum ve bakırdan sofra ve mutfak eşyalarının imalatı gibi endüstriyel mutfak ekipmanlarının imalatı
15. Araç Kiralama
Motorlu kara taşıtlarının ve arabaların kiralanması
16. Basılı Yayın ve Matbaacılık
Ders ve çocuk kitaplarının, gazetelerin, dergi ve süreli yayınların yayımı gibi basılı yayın hizmetleri, gazetelerin, dergilerin ve süreli yayınların basım hizmetleri ve ciltçilik gibi hizmetler
17. Gelir Vergisi Mükelleflerinin Tamamı
Çiftçi, terzi, manav, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, eczacı, doktor, dişçi, veteriner, fizyoterapist, yazılımcı, sanatçı gibi mükellefler de dahil olmak üzere bilanço ve işletme hesabı esasına göre defter tutan ticari ve zirai kazanç elde eden mükellefler ile serbest meslek kazancı elde eden gelir vergisi mükelleflerinin tamamı
Kredi Kartıyla Ödenebilecek Ek Vergi ve Borç Türleri Belirlendi
30 Mart 2020 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sayfasında yapılan duyuru ile korona virüs salgını sebebiyle kredi kartıyla ve anlaşmalı bankalar aracılığıyla İnteraktif Vergi Dairesi’nden ödenebilen vergi türlerinin kapsamı genişletildi.
Bu kapsamda, aşağıda belirtilen vergi türlerinden kaynaklanan ve 50.000 TL’ye kadar olan borçlar da kredi kartı ile anlaşmalı bankalar aracılığıyla ödenebilecektir.
· Yıllık Gelir Vergisi
· Zirai Kazanç Gelir Vergisi
· Gelir Vergisi Stopajı (Muhtasar)
· Kurumlar Vergisi
· Kurumlar Vergisi Stopajı
· Basit Usulde Ticari Kazanç
· Gerçek Usulde Katma Değer Vergisi
· Hasılat Esaslı Katma Değer Vergisi (KDV4)
· Gelir Geçici Vergi
· Kurum Geçici Vergi
· Diğer Ücretler
· Katma Değer Vergisi Tevkifatı
İhraç Kaydıyla Teslim Edilen Malların İhracat Süreleri Uzatıldı
31 Mart 2020 tarih ve KDV-68/2020-1 sayılı KDV Sirkülerinde, ihraç kaydıyla teslim edilen malların ihracat sürelerinin korona virüs salgını sebebiyle resen 3 ay uzatıldığı açıklanmaktadır.
Mücbir Sebep Düzenlemelerine İlişkin Açıklamalar Yayımlandı
3 Nisan 2020 tarih ve 2020/3 seri no.lu Uygulama İç Genelgesiyle, 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğiyle yapılan mücbir sebep düzenlemelerine ilişkin açıklamalar yapıldı. Bu açıklamalarda mücbir sebep dönemine isabet eden yükümlülüklere yönelik açıklamalar, mücbir sebep kapsamında olup olmadığının tespit edilmesine yönelik başvuruların şekli ile Tebliğin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar yer almaktadır.
Ücretsiz İzne Çıkarılanlar İçin Maaş Desteği Başlatılacak
7 Nisan 2020tarihinde T.C. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından yapılan açıklamada esnaf, mücbir sebep kapsamına giren firmalar ve KOBİ’ler için vergi ve SGK ödemelerinin ertelendiği anımsatılarak, dükkanlarını kapatan ya da işleri yavaşlayan esnafa da kısa çalışma ödeneği ile destek olunduğu belirtilmiş, kısa çalışma ödeneğine başvurmayan esnaflar ile ücretsiz izne çıkarılan çalışanlar için de maaş desteği başlatacakları bilgisi yer almaktadır.
T.C. Merkez Bankası Tarafından Açıklanan Önlemler
17 Mart 2020
T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan tedbirler ile Korona virüsü salgınının küresel çapta yarattığı belirsizliğin Türkiye ekonomisi üzerindeki olası olumsuz etkilerinin sınırlandırılması amaçlandı. Aşağıda listelenen tedbirlerin odağında öngörülebilirliğin artması, kredi akışının ve ihracatçı firmaların nakit akışının kesintisiz devamı yer almaktadır.
1. TCMB tarafından gün içi ve gecelik vadedeki hazır imkânlar çerçevesinde bankalara ihtiyaç duydukları tüm likidite sağlanacaktır.
2. 2020 Yılı Para ve Kur Politikası metninde yer aldığı üzere, temel politika aracı olan 1 hafta vadeli repo ihalelerine ilave olarak ihtiyaç duyulan günlerde TCMB tarafından piyasaya 91 gün vadeye kadar repo ihaleleriyle likidite sağlanabilecektir. Bu ihalelerde kazanan tekliflerin bir bölümünün veya tamamının, mevcut durumda 1 hafta vadeli repo işlemlerinde olduğu gibi, bankalar tarafından talep edilmesi halinde repo işlemi yerine aynı faiz oranı ve vade ile Bankalar arası Para Piyasasında depo işlemi olarak sonuçlandırılmasına imkân tanınacaktır.
3. Piyasa yapıcılığı sisteminin desteklenmesi amacıyla piyasa yapıcı bankalara Açık Piyasa İşlemleri çerçevesinde tanınan likidite imkânına ilişkin limitler artırılmıştır.
4. Hali hazırda 1, 3 ve 6 ay vadeli olarak geleneksel yöntemle gerçekleştirilen ABD doları karşılığı swap ihalelerine devam edilecek olup söz konusu ihaleler euro ve altın karşılığı da düzenlenebilecektir.
5. Zorunlu karşılıklar uygulamasında reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalar için yabancı para zorunlu karşılık oranları tüm yükümlülük türlerinde ve tüm vade dilimlerinde 500 baz puan indirilecektir. Alınan bu kararla, reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalara yaklaşık 5,1 milyar ABD doları karşılığı döviz ve altın cinsi likidite verilmesi beklenmektedir. Söz konusu değişiklik, tesisi 20 Mart 2020 tarihinde başlayacak olan 6 Mart 2020 tarihli yükümlülük döneminden itibaren geçerli olacaktır.
6. Reel sektöre kredi akışının kesintisiz devamını teminen bankalara hedefli ilave likidite imkânları tanınmıştır. Bankaların yeni likidite imkânlarından alabilecekleri azami fon tutarı reel sektöre sağladıkları ve sağlayacakları kredi tutarları ile ilişkilendirilecektir. Söz konusu imkânların toplam tutarının, sistemin fonlama ihtiyacının yüzde 25’i ile sınırlı kalacağı öngörülmektedir. Bu kapsamda;
· 91 gün vadeye kadar repo ihaleleri yoluyla TCMB politika faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 150 baz puan altında faiz oranı üzerinden miktar ihalesi yöntemiyle Türk lirası likidite sağlanacaktır. Söz konusu ihalelerde kazanılan tekliflerin tamamı veya bir bölümü bankalar tarafından talep edilmesi durumunda aynı şartlar altında Bankalararası Para Piyasasında depo işlemi olarak da sonuçlandırılabilecektir.
· Miktar ihalesi yöntemiyle 1 yıl vadeli döviz karşılığı Türk lirası swap ihaleleri düzenlenecektir. Söz konusu swap ihaleleriyle ilgili bankalara TCMB politika faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 100 baz puan altında faiz oranı üzerinden ABD doları, euro veya altın karşılığı Türk lirası likidite sağlanacaktır.
· Söz konusu imkânlara dair limitler konusunda bankalara ayrıca detaylı bilgilendirme yapılacaktır.
7. Küresel ekonomik belirsizlikler ile uluslararası ticarette yaşanan güçlüklerin reel sektör firmaları üzerindeki olası etkilerinin hafifletilmesi amacıyla ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerine yönelik aşağıdaki önlemler alınmıştır:
· 18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar vadesi gelecek reeskont kredisi geri ödemelerine 90 güne kadar vade uzatım imkânı tanınmıştır. Firmalar kredi kullanımına aracılık eden bankalara başvurarak, herhangi bir geri ödemede bulunmaksızın mevcut senetlerini 90 güne kadar daha uzun vadede bir senet ile değiştirerek bu imkândan yararlanabileceklerdir. Bu suretle toplam 7,6 milyar ABD doları karşılığı kadar reeskont kredisi geri ödemesi ertelenebilecektir.
· Hâlihazırda kredi taahhüdü açık olan reeskont kredileri ile 18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar kullanılacak reeskont kredilerine 12 ay ek taahhüt kapama süresi verilmiş, böylece bu kredilerin taahhüt kapatma süresi 24 aydan 36 aya çıkartılmıştır.
· Mevcut reeskont kredisi azami vadeleri, 20 Mart 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, kısa vadeli kullanımlar için 120 günden 240 güne, daha uzun vadeli kullanımlar için ise 720 güne çıkartılmıştır.
T.C. Merkez Bankası Tarafından Açıklanan İlave Önlemler
31 Mart 2020
Merkez Bankası 17 Mart sonrasında Korona virüsün Türkiye ekonomisi üzerindeki olumsuz etkilerin sınırlandırılması için:
(i) Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS) piyasası likiditesinin desteklenmesi yoluyla parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesine,
(ii) Bankaların Türk lirası ve yabancı para likidite yönetimlerinde esnekliğin artırılmasına,
(iii) Reel sektöre kredi akışının kesintisiz devamının sağlanmasına ve salgın nedeniyle etkilenen mal ve hizmet ihracatçısı firmaların KOBİ odaklı yaklaşımla geniş kapsamda desteklenmesine yönelik aşağıdaki ilave tedbirleri aldı.
1. 2020 yılı Para ve Kur Politikası metninde belirlenmiş limitler çerçevesinde yürütülen Açık Piyasa İşlemleri (APİ) portföyü doğrudan alım işlemleri önden yüklemeli olarak gerçekleştirilebilecek ve gerektiğinde söz konusu limitler piyasa koşullarına göre güncellenebilecektir. Bu işlemlerle, piyasa derinliğinin artırılması, varlık fiyatlamalarının sağlıklı gerçekleşmesi ve bankalara likidite yönetiminde esneklik sağlanması yoluyla parasal aktarım mekanizmasının etkinliğinin artırılması hedeflenmektedir.
2. Geçici bir süre için, Piyasa Yapıcı bankalara, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan satın aldıkları DİBS’leri TCMB tarafından belirlenen koşullar ve tutarlar dâhilinde TCMB’ye satma veya Piyasa Yapıcılığı sistemi kapsamında APİ çerçevesinde tanınan likidite imkânını belirli oranlar dâhilinde artırma olanakları sağlanacaktır. Böylelikle, İşsizlik Sigorta Fonu’nun likidite ihtiyacının piyasa işleyişi üzerindeki olası etkileri sınırlandırılarak finansal istikrarın desteklenmesi amaçlanmıştır. Söz konusu DİBS alımları, APİ portföyü için belirlenmiş olan limitlerin dışında değerlendirilecektir. Bu işlemlere ilişkin detaylı bilgilendirme ve kriterler ilgili taraflara ayrıca yapılacaktır.
3. TCMB bünyesinde gerçekleştirilen Türk lirası ve döviz işlemleri çerçevesinde Varlığa Dayalı Menkul Kıymet ile İpotek Teminatlı Menkul Kıymetlerin teminat havuzuna dâhil edilmesine karar verilmiştir. Söz konusu kıymetlerin teminata kabul edilmesi, benzer nitelikteki ihraçların likiditesinin artmasına ve sermaye piyasalarının derinleşmesine katkıda bulunacak, bankalara Türk lirası ve döviz piyasa likidite yönetimlerinde sağlanan esnekliği artıracaktır. Teminata kabul edilecek kıymetlere dair kriterler ve söz konusu imkâna dair limitler konusunda bankalara ayrıca detaylı bilgilendirme yapılacaktır.
4. Reel sektöre kredi akışının kesintisiz sürmesi amacıyla yürürlüğe konulan hedefli ilave likidite imkânlarında limitler artırılacaktır. Bu kapsamda sağlanan 91 güne kadar vadeli repo ve 1 yıl vadeli döviz karşılığı Türk lirası swap hedefli likidite imkânlarına ek olarak 6 ay vadeli döviz karşılığı Türk lirası swap ihaleleri düzenlenecek olup bu vadedeki ihalelerle ilgili bankalara TCMB politika faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 125 baz puan altında faiz oranı üzerinden ABD doları, euro veya altın karşılığı Türk lirası likidite sağlanacaktır.
5. Mal ve hizmet ihracatçısı firmaların finansmana erişimlerini kolaylaştırmak ve istihdam sürekliliğini desteklemek amacıyla Türk lirası cinsi ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredisi kullandırılmasına karar verilmiştir. Türk lirası cinsi reeskont kredileri aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde kullandırılacaktır:
a) Krediler için toplam 60 milyar Türk lirası limit belirlenmiştir.
b) Bu limitin 20 milyar Türk lirası Türk Eximbank, 30 milyar Türk lirası kamu bankaları, 10 milyar Türk lirası ise diğer bankalar aracılığıyla yapılacak kredi kullanımlarına tahsis edilmiştir.
c) Eximbank dışındaki bankalar aracılığı ile kullandırılacak kredilerin asgari yüzde 70’i KOBİ’lere tahsis edilecektir.
d) Firma bazında azami kredi tutarları, KOBİ’ler için 25 milyon Türk lirası, diğer firmalar için ise 50 milyon Türk lirası olarak belirlenmiştir.
e) Kredi imkânından yabancı para reeskont kredisi kullanabilen firmalar ile yurt dışına yönelik müteahhitlik hizmeti sunan firmalar ve uluslararası fuarlara katılım sağlayan firmalar yararlanabilecektir.
f) Kredilere TCMB politika faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 150 baz puan altında faiz oranı uygulanacaktır.
g) Aracı bankaların komisyon oranı azami 150 baz puan olabilecektir.
h) Krediler, azami 360 gün vadeli olacak, ihracat veya döviz kazandırıcı hizmet taahhüdü ile 1 Mart 2020 tarihindeki istihdam düzeyinin kredi vadesi süresince muhafaza edilmesi koşulu karşılığında kullandırılacaktır.
BDDK Tarafından Açıklanan Önlemler
17 Mart 2020
BDDK tarafından açıklanan ve yıl sonuna kadar uygulanacağı belirtilen tedbirler arasında aşağıdaki hususlar yer aldı.
1. Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelik uyarınca kredi riskine esas tutar hesaplamasında; parasal varlıklar ile parasal olmayan varlıklardan, tarihi maliyet cinsinden ölçülen yabancı para birimindeki kalemler dışında kalanların Türkiye Muhasebe Standartları uyarınca değerlenmiş tutarları ve ilgili özel karşılık tutarları hesaplanırken 31 Aralık 2019 tarihli finansal tablolarının hazırlanmasında esas alınan döviz alış kuru kullanılabilir.
2. Bankaların sahip oldukları menkul kıymetlerden, 23/3/2020 tarihi itibariyle “Gerçeğe Uygun Değer Farkı Diğer Kapsamlı Gelire Yansıtılan Menkul Değerler” portföyünde yer alanların net değerleme farklarının negatif olması durumunda, bu farklar Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik uyarınca hesaplanacak ve sermaye yeterliliği oranı için kullanılacak özkaynak tutarında dikkate alınmayabilir. Ancak, 23/03/2020 tarihinden sonra edinilen “Gerçeğe Uygun Değer Farkı Diğer Kapsamlı Gelire Yansıtılan Menkul Değerler” için Yönetmeliğin mevcut hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
3. Bankaların sahip oldukları menkul kıymetlerden, 23/3/2020 tarihi itibariyle portföylerinde yer alanların değer düşüş karşılıklarının Yabancı Para Net Genel Pozisyon / Özkaynak Standart Oranın Bankalarca Konsolide ve Konsolide Olmayan Bazda Hesaplanması ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik kapsamında yabancı para net genel pozisyonu hesaplamasında dikkate alınmayabilir. Ancak, 23/03/2020 tarihinden sonra edinilen portföyler için bu Yönetmeliğin mevcut hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Özkaynak tutarı olarak ise ikinci paragrafta belirtilen şekilde hesaplanan özkaynak tutarı kullanılabilir.
Korona virüsü salgını süreci nedeniyle bankaların likidite düzeylerine ilişkin asgari oranları tutturmaları konusunda esneklik sağlanabilmesi amacıyla, 31.12.2020 tarihine kadar;
1. Mevduat ve katılım bankalarının likidite karşılama oranlarını tutturma yükümlülüklerine ilişkin olarak Bankaların Likidite Karşılama Oranı Hesaplamasına İlişkin Yönetmeliğin(LKO Yönetmeliği) 32 nci maddesinden muaf tutulmaları, ancak LKO Yönetmeliğinin 31 inci maddesi kapsamında Kuruma yapılan raporlamalara devam etmelerine,
2. Kalkınma ve yatırım bankalarının likidite yeterlilik oranlarını tutturma yükümlülüklerine ilişkin olarak Bankaların Likidite Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin (LY Yönetmeliği) 15 inci maddesinin (1), (2) ve (3) numaralı fıkralarından muaf tutulmaları, ancak LY Yönetmeliğinin 14 üncü maddesinin (2) numaralı fıkrası kapsamında Kuruma yapılan raporlamalara devam etmelerine,
3. Bankaların üzerindeki operasyonel yükün azaltılmasını teminen kalkınma ve yatırım bankalarının likidite karşılama oranlarını Kuruma raporlama yükümlülüklerinden muaf tutulmalarına karar verildi.
Korona virüsü salgını neticesinde ekonomik ve ticari faaliyetlerde oluşan aksaklıklar nedeniyle Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin Muhasebe Uygulamaları ile Finansal Tabloları Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ve aynı maddenin altıncı fıkrasında belirtilen 90 gün gecikme süresinin, TFRS 9 kapsamında beklenen kredi zararı ayıran şirketler için de geçerli olmak ve bu Kurul Kararı tarihi itibariyle henüz “Tasfiye Olunacak Alacaklar” hesabında izlenmeyen alacaklar da dahil olmak üzere, 31/12/2020 tarihine kadar 180 gün ve finansal kiralama şirketlerince 240 gün olarak uygulanmasına ve 90 günlük gecikmeye rağmen “Tasfiye Olunacak Alacaklar” hesabına aktarılmayan alacaklar için şirketlerce kendi risk modellerine göre karşılık ayrılmasına devam olunmasına karar verildi.
Korona virüsü salgını neticesinde ekonomik ve ticari faaliyetlerde oluşan aksaklıklar nedeniyle, Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında kredilerin donuk alacak sınıflandırılması için öngörülen 90 gün gecikme süresinin, bu Kurul Kararı tarihi itibariyle Birinci ve İkinci Grupta izlenen krediler için 31.12.2020 tarihine kadar 180 gün olarak uygulanmasına ve 90 günlük gecikmeye rağmen İkinci Grupta sınıflandırılmaya devam olunan krediler için ayrılacak karşılıkların, bankaların TFRS 9 kapsamında beklenen kredi zararının hesaplanmasında kullandıkları kendi risk modellerine göre ayırmalarına devam olunmasına ve anılan Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin beşinci alt bendinin 31.12.2020 tarihine kadar uygulanmamasına karar verildi.
Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmeliğin (Yönetmelik) “Konut, taşıt ve tüketici kredilerine ilişkin sınırlamalar” başlıklı 12/A maddesinin altıncı fıkrası uyarınca, Yönetmeliğin 12/A maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen, tüketicilere, konut edinmeleri amacıyla kullandırılacak kredilerde ve taşıt kredileri hariç konut teminatlı kredilerde, kredi tutarının teminat olarak alınan konutun değerine oranının, 18.04.2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu ile alt düzenlemelerine istinaden düzenlenen Enerji Kimlik Belgesi bulunan ve enerji performansı B sınıfı olan konutlar da dahil olmak üzere, değeri beş yüz bin Türk Lirası ve altında olan konutlar için yüzde doksana çıkarılmasına karar verildi.
SPK ve Borsa İstanbul Tarafından Açıklanan Önlemler
23 Mart 2020
SPK ve Borsa İstanbul tarafından açıklanan tedbirler arasında yaşanan küresel krizin piyasaları ve kurumların operasyonel süreçlerini sekteye uğratmamasını ve piyasalarda oluşan olumsuz etkinin sınırlandırılmasını amaçlayan aşağıdaki tedbirler yer aldı.
1. Personelin yarı zamanlı/ dönüşümlü/ uzaktan erişimli veya kurumun belirleyeceği benzeri diğer usuller çerçevesinde çalıştırılmasının kendi sorumlulukları dahilinde mümkün olduğu hususunun aracı kurumlara ve portföy yönetim şirketlerine bildirilmesine karar verildi.
2. Tevsik edilebilecek şekilde alınacak bir müşteri onayı çerçevesinde, emir alınması, kabulü ve iletimiyle ilgili olası müşteri uyuşmazlıklarında makul kabul edilebilecek tevsik edici kayıt mekanizmalarının kurulması ve gerçekleştirilecek işlemler hakkında müşterilere gerekli bilgilendirmelerin yapılması şartlarıyla, uzaktan erişimli çalışması öngörülen personelin cep telefonlarında yer alan mobil uygulamalar (whatsapp vb.) üzerinden tesis edilecek iletişimler yoluyla ve/veya personele tahsis edilmiş kişisel e-posta adresi üzerinden emir kabul edilmesinin Kurul karar tarihinden itibaren ikinci bir duyuru yapılıncaya kadar mümkün olduğu hakkında yatırım kuruluşlarının ve portföy yönetim şirketlerinin bilgilendirilmesine ve emir iletim süreçlerinde yapılacak değişikliklerin ilgili kuruluşların internet sitelerinin giriş sayfasında müşterilere duyurulması gerektiğinin bildirilmesine karar verildi.
3. Kredili işlemlerde özkaynak koruma oranının asgari %35 olması ve teminat oranının bu oranın altına düşmesi halinde %50’ye tamamlanmasını düzenleyen hükmün, Kurul karar tarihinden itibaren ikinci bir duyuru yapılıncaya kadar %35’e tamamlatılacak şekilde uygulanmasına ve Seri:V, No:65 sayılı Sermaye Piyasası Araçlarının Kredili Alım, Açığa Satış ve Ödünç Alma ve Verme İşlemleri Hakkında Tebliğ’in 35’nci maddesinin uygulanmamasına karar verildi.
4. Kurulun 21.07.2016 tarih ve 25.07.2016 tarihli basın duyuruları ile halka açık ortaklıkların borsada işlem gören paylarının geri alımını herhangi bir limit söz konusu olmaksızın gerçekleştirebilmelerine imkân sağlandığı, Kurulun 25.07.2016 tarihli basın duyurusunda da belirtildiği üzere Kurul duyurusu çerçevesinde gerçekleştirilecek pay geri alımları öncesinde, asgari olarak söz konusu geri alımın amacını, geri alıma konu edilebilecek azami pay sayısını ve bu iş için ayrılabilecek azami fon tutarını içeren bir yönetim kurulu kararı alınarak kamuya açıklanması gerektiği, mevcut durumda yürürlükte olan bir geri alım programı olan halka açık ortaklıklar söz konusu geri alım programını II-22.1 sayılı Geri Alınan Paylar Tebliği hükümleri çerçevesinde yürütebilecekleri gibi bu ortaklıklarca Kurulun 21.07.2016 tarihli duyurusunda yer alan imkânlardan faydalanılmak istenmesi durumunda konuya ilişkin yönetim kurulu kararı alınması gerektiği kamuoyu ile paylaşılmış olup Kurulun 21.07.2016 ve 25.07.2016 tarihli basın duyurularının halen yürürlükte olduğunun kamuoyuna hatırlatılmasına karar verildi.
5.
a. Portföy yönetim şirketleri ve aracı kurumların 01.01.2019-31.12.2019 hesap dönemi ile 01.01.2020-31.03.2020 üç aylık ara hesap dönemine ait finansal raporlarının bildiriminin, sermaye piyasası mevzuatında belirlenmiş olan nihai bildirim sürelerini takip eden ayın sonuna kadar yapılabilmesine,
b. Yatırım fonlarının (gayrimenkul, girişim sermayesi ve borsa yatırım fonları dahil) 01.01.2019-31.12.2019 hesap dönemine ait finansal raporlarının bildiriminin ve emeklilik yatırım fonlarının 01.01.2019-31.12.2019 hesap dönemine ait yıllık raporlarının ilanının 30.04.2020 tarihine kadar yapılabilmesine,
c. Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmelerin 01.01.2020-31.03.2020 üç aylık ara hesap dönemine ait finansal raporlarının bildiriminin ilgili mevzuatta belirlenen sürelere 30 gün eklenmek suretiyle yapılabilmesine,
d. Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem görmeyen sermaye piyasası mevzuatına tabi işletmelerin 01.01.2019-31.12.2019 dönemine ilişkin ve henüz ilgili mevzuat kapsamında bildirimi yapılmayan finansal raporlarının bildiriminin, sermaye piyasası mevzuatında belirlenmiş olan nihai bildirim süresini takip eden ayın sonuna kadar yapılabilmesine,
e. Özel hesap dönemine sahip ve sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören işletmelerin nihai bildirim süresi Mart veya Nisan ayı olan ve henüz kamuya duyurulmamış finansal raporlarının bildiriminin ilgili mevzuatla belirlenen sürelerine 30 gün eklenmek suretiyle yapılabilmesine,
f. Yatırımcı Tazmin Merkezi Yönetmeliği’nin “Zamanaşımı İlanı” başlıklı 25’inci maddesinin 1 ve 2’nci fıkralarındaki sürelerin birer ay uzatılmasına karar verildi.
6. Sermaye piyasası kurumlarının Kurulumuza yapacakları bildirim ve başvuruların Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) üzerinden yapılabileceğinin hatırlatılmasına karar verildi.
SPK'nın ve Borsa İstanbul'un Aldığı Diğer Önlemler
Fiyat Volatilitesi
Açığa satış yasağı ikinci bir duyuruya kadar yürürlükte kalmaya devam edecektir.
Halka açık şirketlerin kendi paylarını herhangi bir kısıtlama olmaksızın borsadan geri almaya devam edebileceklerine ilişkin SPK kararı ikinci bir duyuruya kadar yürürlükte kalmaya devam edecektir. Buna göre, halka açık ortaklıklar şirketler geri almak için mevcut geri alım planlarını kullanılabilecekleri gibi bir yönetim kurulu kararı ile yeni bir geri alım planını da yürürlüğe alabilecektir.
Kredili işlemlerde özkaynak koruma oranı %35 olacak. Mevcut teminat oranı, bu değerin altına düşerse teminat oranı %50'ye değil %35'e tamamlatılacaktır.
Tedbir uyarınca özkaynak tamamlama veya takas yükümlülüğünü yerine getirmeyen kişilerin Borsa Istanbul'a bildirilmesi ve söz konusu kişilerin bilgilerinin Borsa Istanbul tarafından ilan edilmesi ikinci bir duyuruya kadar ertelenmiştir.
Borsa Istanbul; payların fiyat marjları, devre kesici tetikleme oranı, devre kesici emir toplama süreleri ile vadeli işlem sözleşmelerinde uygulanan günlük fiyat değişim limitlerinde birtakım düzenlemeler yapmıştır. Söz konusu düzenlemeler, 13 Mart 2020 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olup Borsa Istanbul tarafından yapılacak ikinci bir duyuruya kadar geçerli olacaktır.
Borsa Istanbul Yıldız Pazar ("Yıldız Pazar") ve Borsa Istanbul Ana Pazar'da ("Ana Pazar");
· İşlem gören paylarda uygulanan fiyat marjının %10'a düşürülmesi,
· İşlem gören paylarda uygulanan devre kesici tetikleme oranının %5'e düşürülmesi,
· İşlem gören paylarda uygulanan devre kesici sonrası emir toplama süresinin 30 dakika olarak uygulanması,
· Borsa yatırım fonlarında, gayrimenkul sertifikalarında, gayrimenkul yatırım fonlarında ve girişim sermayesi yatırım fonlarında %20 olarak uygulanan marjların da %10'a düşürülmesine karar verildi.
Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda:
· Pay ve Pay endeksi (BIST30, BIST Banka, BIST Sınai, BIST Likit Banka ve BIST Banka Dışı Likit 10) vadeli işlem sözleşmelerinde uygulanan günlük fiyat değişim limitlerinin %10'a düşürülmesine karar verildi.
Yatırım Kuruluşları ve Halka Açık Şirketler
Yatırım kuruluşları personellerinin yarı zamanlı, dönüşümlü, uzaktan erişimli olarak veya yatırım şirketinin belirleyeceği benzeri diğer usuller çerçevesinde çalıştırılmasına olanak sağlanacaktır.
Yatırım kuruluşları, mobil uygulamalar (whatsApp vb.) veya e-posta adresi üzerinden yapılan iletişimler vasıtasıyla müşteri emirlerine ilişkin işlem yapabilecek. Ancak yatırım kuruluşları, bu hususta müşterilere gerekli bilgilendirmeleri yapmak ve söz konusu işlemleri kayıt altına almak için makul kayıt mekanizmaları oluşturmak yükümlülüğü altında olacaktır.
Yatırım kuruluşları, emir iletimindeki değişikliklerini kendi internet siteleri aracılığıyla duyuracaktır.
Halka açık şirketler ve yatırım kuruluşları, SPK'ya yapacakları tüm bildirim ve başvuruları SPK'nın kayıtlı elektronik posta adresi üzerinden yapabilecektir.
Ek olarak, 20 Mart 2020 ve 22 Mart 2020 tarihli Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile tüm etkinlik ve toplantılar, (genel kurullar da dâhil olmak üzere) Nisan ayı sonuna kadar ertelendi ve tüm kamu kurum ve kuruluşları çalışanları da mümkün olduğu ölçüde dönüşümlü çalışma veya uzaktan erişimli olarak çalışma şeklinde faaliyet gösterecektir.
Finansal Raporlama ve Duyurular
Sermaye piyasası araçları borsada veya teşkilatlanmış diğer pazarlarda işlem gören şirketlere, finansal tablolarını açıklamak için 30 günlük ek süre verilecek. Özel hesap dönemine sahip olan halka açık şirketler de 30 günlük ek süreden yararlanacaktır.
Portföy yönetim şirketleri ve aracı kurumlara, 2019 hesap dönemi ile 2020 yılı 3 aylık ara hesap dönemi finansal tablolarını açıklamak için bildirim sürelerini takip eden ayın sonuna kadar ek süre uzatımı verilmiştir.
2019 yılı hesap dönemine ait yatırım fonlarının finansal raporları ve emeklilik fonlarının yıllık raporları, 30 Nisan 2020 tarihine kadar açıklanabilecektir.
Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer pazarlarda işlem görmeyen ortaklıklara ise 2019 yılı hesap dönemi için bildirim sürelerini takip eden ayın sonuna kadar ek süre uzatımı verilecektir.
Kamu Bankaları Tarafından Açıklanan Önlemler
Ziraat Bankası, Halkbank ve VakıfBank Ortak Destek Paketi
25 Mart 2020
• Ziraat Bankası, Halkbank ve VakıfBank tarafından yapılan ortak açıklamada, kurumsal ve ticari ölçekteki firmaların işletme sermayesi ihtiyaçları için "İşe Devam Kredi Desteği"nin hayata geçirildiği belirtildi.
• Söz konusu açıklamaya göre, küresel ölçekte yaşanan ve Türkiye'yi de etkileyen yeni tip Korona virüsü salgınının ekonomik hayata, üretim ve istihdama ilişkin olası hasarlarını en aza indirme hedefiyle uygulamaya alınan "Ekonomik İstikrar Kalkanı" tedbirleri doğrultusunda Ziraat Bankası, Halkbank ve VakıfBank yeni finansal destek adımlarını devreye aldı.
• Açıklamaya göre, söz konusu destek için herhangi bir sektör ayrımı gözetilmeksizin salgından ekonomik olarak olumsuz etkilenen tüm firmalar başvuruda bulunabilecektir.
• Kredi desteğini kullanacak firmalar için şubat ayı sonu itibarıyla kayıtlı çalışan sayılarında azaltma yapmamaları ön koşulu aranacaktır.
• Teminat eksiği bulunan firmaların krediye erişimi için Hazine Destekli Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaleti de sağlanabilecek. Kredi desteği, 6 ay anapara ve faiz ödemesiz, toplam 36 ay vadeli ve yıllık yüzde 7,5 faiz oranlı olacaktır.
• KOBİ-KOBİ dışı işletmeler bazında azami kredi tutarları şöyle:
Halkbank -23 Mart 2020
• 31 Mart 2020 tarihine kadar taksit, faiz ve anaparasını ödeyemeyen firmalar ile bireysel müşteriler, bu döneme dair ödemelerini erteleyebilecektir.
• Esnaf ve sanatkarların bu dönemde yaşadıkları olumsuzluklara destek olmak amacıyla talep etmeleri halinde kullanmış oldukları kredilerin; Nisan, Mayıs ve Haziran 2020 aylarında vadeleri gelecek olan anapara ve faiz ödemeleri, ödeme vadelerinden itibaren 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecektir.
• Nakit akışı bozulduğu için ödeme sorunu yaşayan Banka müşterilerine, 6 aya kadar ödemesiz dönemle kredilerini uygun vadeli yapılandırma imkânı sunulacaktır.
• Ödemesiz dönem, turizm gibi dönemsel faaliyeti olan sektörlerde 12 aya kadar uzatılabilecektir.
• Personel maaşlarını Halkbank üzerinden ödeyen firmalara, istihdamlarını Şubat sonuna göre azaltmamaları şartıyla, gelecek 3 aylık dönem boyunca personel maaş gideri kadar ilave kredi limiti verilecektir.
• Bankanın kredili müşterileri tarafından Halkbank üzerine keşide edilmiş çeklerin ödenmesi amacıyla, genel kredi limitleri artırılarak firmalara ilave nakit kredi limit tahsis edilecektir.
• İşletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere; Halkbank kurumsal kredi kartı ve Doğrudan Borçlandırma Sistemi limiti bulunan firmaların kurumsal kart limitleri artırılacaktır.
Ziraat Bankası – 23 Mart 2020
· 31.03.2020 tarihinde ödenmesi gereken dönem sonu taksit, faiz ve anaparasını ödeyemeyen firma ve bireysel müşterilerin talepleri üzerine söz konusu ödemelerin ötelenmesine imkan verilecektir.
· Nakit akışı bozulduğu için ödeme sorunu yaşayan müşterilerimizin mevcut kredilerinin; 6 aya kadar ödemesiz dönem olmak üzere, turizm gibi dönemsel faaliyeti olan sektörlerde ise 12 aya kadar ilave süre tanınacaktır.
· Uygun vadeli yapılandırma uygulamaları geliştirilecektir.
· Personel maaşları, Ziraat Bankası üzerinden ödeyen firmaların 2020 Şubat ayı sonu itibarıyla mevcut istihdamlarını azaltmamaları kaydıyla; önümüzdeki 3 aylık personel maaş gideri kadar ilave limit imkanı verilecektir.
· Kredili müşteriler tarafından Ziraat Bankası üzerine keşide edilmiş çeklerinin ödenmesi amacıyla kullanılmak üzere; genel kredi limitlerinin artırılarak ilave nakit kredi limiti tahsis edilecektir.
· İşletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere Ziraat Bankası kurumsal kredi kartı ve DBS limiti bulunan müşterilerine kurumsal kart limitlerini artıracaktır.
Vakıfbank – 23 Mart 2020
· Firmaların, 31 Mart devre sonu faizleri de dahil olmak üzere 30 Haziran 2020 tarihine kadarki tüm kredi taksitleri ve ödemeleri konusunda esneklik sağlanacaktır.
· İstihdam koruma amaçlı kredi taleplerini karşılamak amacıyla işletmelere ‘3 aylık maaş gideri’ kadar uzun vadeli kredi kullandırılacaktır.
· İşletmelerin mevcut kredilerinin kendi nakit akışlarına uygun ve sektörel durumlarına göre ödemesiz dönemli olarak yeniden yapılandırılacaktır.
· Turizm ve şehir içi toplu taşıma dahil en çok etkilenen sektörlere özgü kredilerin 12 aya kadar ödemesiz dönemli olarak yapılandırılacaktır.
· Firmaların vergi, SGK gibi kamusal ödeme yükümlülüklerini kolaylaştırmak amacıyla nakit yönetim limitlerinin artırılarak, bu limitlerden yapılacak ödemelere 3 ay ödemesiz, 12 aya kadar taksit imkanı verilecektir.
· Firmalara ait Business Kartlarda limit artırımına gidilerek, maliyetsiz tedarik kapasiteleri artırılacaktır.
· VBanko Çek ürünü limiti ve yaygınlığı artırılarak, bankacılık garanti imkanının dolaşıma sürülmesi yoluyla nakit ihtiyacı azaltılacak ve maliyetsiz finansman imkanı sağlanacaktır.
· Bireysel kredi ihtiyacı olan vatandaşların kredi talepleri VakıfBank Mobil, İnternet Bankacılığı ve Sky Limitler üzerinden sağlanarak salgın riskine maruz bırakılmayacaktır.
· Bireysel kredi müşterilerinin taksit, kredi kartı ödemeleri 3 aya kadar ötelenebilecektir.
Kısa Çalışma Ödeneği uzatıldı
31 Ağustos 2020
Cumhurbaşkanı kararı ile Covid-19 salgını nedeniyle kısa çalışma uygulanan işyerleri için kısa çalışma ödeneğinin süresi iki ay daha uzatıldı.
İşten Çıkarma Yasağı Uzatıldı
4 Eylül 2020
Covid-19 salgının ekonomik etkilerini azaltmak için getirilen 3 aylık işten çıkarma yasağı, Cumhurbaşkanı kararı ile 2 ay daha uzatıldı.
Sermaye Şirketlerinin kar payı dağıtımına ilişkin süre uzatıldı
18 Eylül 2020
Covid-19 salgını ekonomik etkilerinin azaltılması amacıyla daha önce yayımlanan sermaye şirketlerinin 2019 yılı net dönem karının yalnızca yüzde 25’ine kadarının nakden dağıtılabilmesine yönelik 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunun geçici 13. Maddesinin birinci fıkrasında yer alan üç aylık süre Cumhurbaşkanı kararı ile üç ay daha uzatıldı
İlave Gümrük Vergileri sene sonuna uzatıldı
24 Eylül 2020
İthalat Rejimi Kararına Ek Kararlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar (Karar Sayısı: 2955) ile Kovid-19 salgını sürecinde yaklaşık 3 bin ürün için uygulanmaya başlanan ilave gümrük vergilerinin süresi 31.12.2020 tarihine kadar uzatıldı.
